LAPORAN AKHIR PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) Kajian Pelan Potensi. di Negeri Selangor DISEDIAKAN UNTUK; DISEDIAKAN OLEH;

Transcription

1 Kajian Pelan Potensi PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) di Negeri Selangor LAPORAN AKHIR DISEDIAKAN OLEH; DISEDIAKAN UNTUK; INSTITUT PENGANGKUTAN MALAYSIA UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA

2 Kajian Pelan Potensi PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) di Negeri Selangor DISEDIAKAN UNTUK; JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA DISEDIAKAN OLEH; INSTITUT PENGANGKUTAN MALAYSIA (MALAYSIAN INSTITUTE OF TRANSPORT) UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA SHAH ALAM

3 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR PENGHARGAAN Alhamdulillah, kami bersyukur ke hadrat Allah SWT dengan izin dan petunjuk-nya, Kajian Pelan Potensi Pembangunan Berorientasikan Transit (TOD) telah dapat disiapkan dengan jayanya. Bagi pihak MITRANS, kami merakamkan ribuan terima kasih kepada pihak Jabatan Perancangan Bandar dan Wilayah (JPBD) yang telah memberikan kepercayaan serta amanah untuk kepada kami bagi melaksanakan kajian ini. Kepada semua agensi-agensi kerajaan, pengusaha bas dan kereta sewa serta semua individu yang terlibat dan memberikan kerjasama di semua peringkat pengumpulan maklumat, kajian lapangan dan perlaksanaan kajian ini, pihak kami ucapkan ribuan terima kasih. Sokongan dan bantuan yang amat ternilai dari pihak pengurusan Universiti Teknologi MARA, disanjung tinggi dan jutaan terima kasih diucapkan. Kami berharap semoga hasil kajian ini dapat dimanfaatkan sepenuhnya untuk kesejahteraan dan pembangunan Negeri Selangor seperti mana yang dirancangkan. i

4 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR RINGKASAN EKSEKUTIF Transit Oriented Development atau Pembangunan Berorientasikan Transit (TOD) merupakan suatu konsep pembangunan yang telah lama diperkenalkan dan telah dilaksanakan di beberapa buah negara seperti di Singapura, China, Australia, Amerika Syarikat dan India. TOD adalah merupakan pembangunan yang berintegrasikan perumahan, pejabat, pusat membeli-belah dan lain-lain di dalam linkungan berjalan kaki atau berbasikal dari stesen hentian. TOD dapat memudahkan orang awam ke tempat kerja, membeli-belah dan menjalankan aktiviti seharian mereka. Secara tidak lansung dapat meningkatkan ekonomi dan kualiti hidup masyarakat bagi menjalani kehidupan yang lebih selesa, terancang dan mengikut kemampuan masing-masing. Kajian ini adalah bertujuan untuk menyediakan satu pelan yang komprehensif dengan mengenalpasti potensi pusat-pusat TOD dan mencadangkan ciri-ciri pembangunan yang dapat menyokong pertumbuhan pusat-pusat TOD mengikut hirarki bagi negeri Selangor. Beberapa objektif juga telah dikenalpasti bagi membantu mencapai tujuan di atas. Perlaksanaan best practice TOD di negara lain perlu dikenalpasti dan diadaptasikan bagi perlaksanaan di negeri Selangor. Kaedah perlaksaan kajian ini telah dibahagikan kepada tiga fasa; fasa 1 adalah melibatkan pengumpulan data sekunder dan data primer di seluruh negeri Selangor. Pengumpulan data-data ini adalah menggunakan senarai semak kajian lapangan dan dokumen yang boleh didapati dari kerajaan tempatan dan kerajaan negeri. Fasa 2 adalah kaedah menganalisa data dengan menggunakan konsep LUPTAI dan GIS. Fasa 3 merupakan penyediaan laporan akhir. Hasil keputusan bagi pengumpulan data analisa dan penemuan adalah berpandukan kepada kaedah yang telah digunakan. Terdapat 88 kawasan berpotensi TOD yang telah dikenalpasti dan telah disenaraikan mengikut urutan bagi kawasan berpotensi TOD. Klasifikasi ini dilihat berdasarkan kepada pengkelasan tahap warna HIJAU yang mewakili tahap yang tertinggi diikuti warna KUNING sederhana, OREN rendah, dan yang terendah iaitu MERAH. Keseluruhan analisa yang telah ditetapkan berdasarkan sistem GIS akan disusun mengikut nilai peratusan yang tertinggi d an diikuti dengan rendah bagi mendapatkan penemuan data yang tepat bagi pusat-pusat berpotensi TOD. ii

5 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR ISI KANDUNGAN PENGHARGAAN RINGKASAN EKSEKUTIF ISI KANDUNGAN SENARAI JADUAL SENARAI RAJAH SENARAI SINGKATAN SENARAI LAMPIRAN i ii iii v vi vii viii 1.0 PENGENALAN 1.1 Latar Belakang Kajian Tujuan Kajian Objektif Kajian Skop Kajian Metodologi Rumusan KAJIAN LITERATUR 2.1 Pengenalan TOD Definisi TOD Ciri-Ciri Rekabentuk TOD Kajian Kes TOD Singapura Ahmedabad, India Amerika Syarikat China Western Australia, Australia Kelebihan TOD Kriteria TOD Institute of Transport and Development Policy (ITDP) Land Use Public Transport Accessibility Index (LUPTAI) Queensland, Australia Calgary, Amerika Syarikat Rumusan KAWASAN KAJIAN 3.1 Pengenalan Senarai Daerah di Kawasan Kajian Kriteria Pemilihan Kawasan Kajian Rumusan 46 iii

6 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 4.0 KAEDAH ANALISA DAN PENEMUAN KAJIAN 4.1 Pengenalan Kaedah Pengumpulan Data Kaedah Pengumpulan Data Primer dan Data Sekunder Kaedah Aplikasi Perisian Geographic Information System (GIS) digunapakai di dalam Penggunaan Kaedah Aplikasi Land Use and Public Transport Accesibility Index (LUPTAI) Sistem Pemberat Asas LUPTAI Penemuan Kajian Hirarki Pusat-Pusat Berpotensi TOD Proses Mengenalpasti Pusat Berpotensi TOD Rumusan CADANGAN TOD 5.1 Pengenalan Tahap Pembangunan Pusat Cadangan TOD Cadangan Pusat Berpotensi TOD Pengenalan TOD Dasar Dan Perlaksanaan TOD Di Luar Negara Dasar Dan Perlaksanaan TOD Di Malaysia Ciri-ciri Pembangunan Gunatanah Merngikut Tahap Rumusan KESIMPULAN 80 SENARAI RUJUKAN iv

7 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR SENARAI JADUAL Jadual 1.1 Metodologi kajian 4 Jadual 2.1 Perbandingan Best Practice TOD Antara Negara 27 Jadual 2.2 Perbandingan Kriteria TOD 36 Jadual 4.1 Kriteria pemarkahan scoreboard bagi mengenalpasti kawasan berpotensi TOD Jadual 4.2 di Negeri Selangor (sambungan) 52 Carta Mengenalpasti Jarak Laluan Pejalan Kaki dan Tempat Letak Kenderaan 55 Jadual 4.3 Data Analisa Laluan KTM Komuter 55 Jadual 4.4 Data Analisa Laluan LRT 57 Jadual 4.5 Data Analisa Laluan MRT 58 Jadual 4.6 Data Analisa Laluan Bas (KL ke Sabak Bernam) 58 Jadual 4.7 Data Analisa Laluan Bas (KL ke Tanjung Malim) 58 Jadual 4.8 Data Analisa Laluan Bas (KL ke Beranang) 58 Jadual 4.9 Data Analisa Laluan Bas (KL ke Sepang) 59 Jadual 4.10 Data Analisa Keseluruhan Pusat-Pusat Berpotensi TOD 60 Jadual 5.1 Performance Criteria Kepada Ciri-Ciri Pembangunan bagi Pusat-Pusat Berpotensi TOD 63 Jadual 5.2 Senarai Pusat-Pusat Berpotensi TOD Mengikut Peratusan Kedudukan Hirarki Bagi Tahap A 66 Jadual 5.3 Senarai Pusat-Pusat Berpotensi TOD Mengikut Peratusan Kedudukan Hirarki Bagi Tahap B 67 Jadual 5.4 Senarai Pusat-Pusat Berpotensi TOD Mengikut Peratusan Kedudukan Hirarki Bagi Tahap C 68 Jadual 5.5 Performance Criteria bagi Mengenalpasti Pusat Berpotensi TOD bagi Negeri Selangor 68 Jadual 5.6 Polisi Penentuan Pembangunan Pusat Berpotensi TOD di Negeri Selangor 68 Jadual 5.7 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Gunatanah 70 Jadual 5.8 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Kemudahan dan Perkhidmatan Awam 71 Jadual 5.9 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Barbasikal dan Berjalan Kaki 73 Jadual 5.10 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Tempat Letak Kenderaan 74 Jadual 5.11 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Rekabentuk Pembangunan Selamat 76 Jadual 6.1 Tahap bagi Pusat Berpotensi TOD Mengikut Peratusan Kedudukan Mengikut Hirarki 82 Jadual 6.2 Bilangan Pusat Berpotensi TOD Mengikut Tahap 82 v

8 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR SENARAI RAJAH Rajah 2.1 Reka Bentuk Konsep Laluan Terminal, Perhentian Terminal dan Ruang, Tempat Letak Kenderaan 9 Rajah 2.2 Koridor Mass Rapid Transit (MRT) di Singapura 11 Rajah 2.3 Koridor Rapid Transit System (RTS) Line 12 Rajah 2.4 Koridor RTS : Marina Coastal Expressway (MCE), North-South Expressway (NSE) and Kallang-Paya Lebar Expressway (KLE) 12 Rajah 2.5 Koridor Bus Rapid Transit di Ahmedabad 14 Rajah 2.6 Sistem Rel Metro di Washington DC 16 Rajah 2.7 Kawasan berjalan kaki bagi setiap TOD di Hong Kong 18 Rajah 2.8 Idea Greenways Project dari Beberapa Negara 20 Rajah 2.9 Laluan bagi 31 BRT di Guangzhao, China 22 Rajah 2.10 Laluan bagi BRT dan waktu puncak di Stesen BRT Guangzhao,China 22 Rajah 2.11 Empat Sistem di Guangzhao, China 23 Rajah 2.12 Guangzhao: perkhidmatan secara terus bagi Mass Rapid Transit (MRT) atau BRT 23 Rajah 2.13 BRT Bertaraf Dunia : Guangzhao 24 Rajah 2.14 Selepas kewujudan BRT di Metro, Rajah 2.15 Ghoungzhou : Koridor BRT Separa BRT 24 Rajah 2.16 Khas Laluan Bas dan Kekerapan setiap 10 minit 24 Rajah 3.1 Kedudukan Sembilan Daerah dan Mukim di Negeri Selangor 38 Rajah 3.2 Stesen Hentian Bagi Laluan Keretapi 45 Rajah 3.3 Stesen Hentian Bagi Laluan Bas 46 Rajah 4.1 Proses Mengenalpasti Pusat Berpotensi TOD 61 Rajah 6.1 Proses Mengenalpasti Pusat Berpotensi TOD 83 vi

9 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR SENARAI SINGKATAN AYE Ayer Rajah Expressway BKE Bukit Timah Expressway CDT California Department of Transportation CTE Central Expressway ECP East Coast Parkway ECP East Coast Parkway ERL Eastern Region Line EWL East-West Line FDT Florida Department of Transport GIS Geographic Information System KJE Kranji Expressway KJE Kranji Expressway KKRM Kementerian Kerja Raya Malaysia KLSP Kuala Lumpur Structure Plan 2020 KPE Kallang-Paya Lebar Expressway LPRSNS Laporan Pemeriksaan RSN Selangor 2002 LRT Light Rail Transit LTA Land Transport Authority LUPTAI Land Use and Public Transport Accessibiliy Index MCE Marina Coastal Expressway MDHS Majlis Daerah Hulu Selangor MDKL Majlis Daerah Kuala Langat MDKS Majlis Daerah Kuala Selangor MDTSB Majlis Daerah Tanah Sabak Bernam MP PT Master Plan Study of Public Transport MPK Majlis Perbandaran Klang MPPJ Majlis Perbandaran Petaling Jaya MRT Mass Rapid Transit MTR MTR Corporation NEL North-East Line NSL North-South Line PIE Pan-Island Expressway PTDG Pejabat Daerah dan Tanah Gombak PTDHL Pejabat Tanah Daerah Hulu Langat PTDS Pejabat Tanah Daerah Sepang RSNS Rancangan Struktur Negeri Selangor 2020 RTS Rapid Transit System SKI Stesen Keretapi India SLE Seletar Expressway SPSS Statistical Package for Social Science TAD Transit Adjacent Development TOD Pembangunan Berorientasikan Transit TOD Transit Oriented Development TPE Tampines Expressway TSL Thomson Line UIA Universiti Islam Malaysia UPENS Unit Perancang Ekonomi Negeri Selangor vii

10 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR SENARAI LAMPIRAN Lampiran 1 : Senarai Semak Kajian Lapangan Lampiran 2 : Analisa GIS Bagi Laluan Bas Lampiran 3 : Analisa GIS Bagi Laluan Keretapi Lampiran 4 : Hirarki Kawasan Berpotensi TOD Bagi Laluan Bas Lampiran 5 : Hirarki Kawasan Berpotensi TOD Bagi Laluan Keretapi Lampiran 6 : Jadual Analisa Keseluruhan Kawasan Berpotensi TOD Bagi Negeri Selangor Lampiran 7 : Perbandingan Tahap Bagi Candangan TOD Di Negeri Selangor Lampiran 8 : Pelan Induk Kawasan Berpotensi TOD Di Negeri Selangor (Master Plan) viii

11 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 1.0 PENGENALAN 1.1 Latar Belakang Kajian Pembangunan Berorientasikan Transit atau Transit Oriented Development (TOD) adalah merupakan satu konsep pembangunan yang telah lama diperkenalkan dan dilaksanakan di beberapa buah negara maju di dunia. Konsep ini mengetengahkan pembangunan yang berintegrasikan kawasan perumahan, pejabat, pusat membeli belah dan lain-lain di dalam linkungan kawasan pejalan kaki dari pusat hentian pengangkutan awam yang disediakan. TOD dapat memudahkan orang awam ke tempat kerja, membeli-belah dan menjalankan aktiviti seharian mereka. Secara tidak lansung dapat meningkatkan ekonomi dan kualiti hidup masyarakat bagi menjalani kehidupan yang lebih selesa, terancang dan mengikut kemampuan masing-masing. Di antara kebaikan yang dikenalpasti hasil dari TOD adalah seperti berikut: a) Mempertingkatkan penggunaan kenderaan perkhidmatan awam. b) Mendorong masyarakat untuk melakukan aktiviti yang lebih sihat dan aktif seperti berjalan kaki atau berbasikal. c) Mengurangkan penggunaan kenderaan persendirian dan seterusnya mengurangkan kesesakan lalulintas dan pencemaran udara hasil dari pengeluaran gas dari kenderaan bermotor. d) Meningkatkan ekonomi negara melalui aktiviti perniagaan yang lebih tersusun dan peluang pekerjaan yang lebih luas. e) Mempertingkatkan kualiti hidup masyarakat dalam membuat perancangan awal untuk aktiviti seharian. (Sumber: ITDP, 2013). Kebaikan hasil dari TOD telah memberikan idea kepada kerajaan Negeri Selangor untuk mengambil inisiatif bagi menjalankan kajian tentang dasar dan kesesuaian TOD di dalam rancangan tempatan. Pembangunan Negeri Selangor yang pesat seiring dengan pertumbuhan penduduk yang tinggi telah menuntut kepada suatu pembangunan yang lebih sistematik dan yang berorientasikan jaringan pengangkutan yang pelbagai. Isu serakan bandar, kesesakan, pencemaran dan pembangunan secara ad-hoc tanpa perancangan yang berkesan telah 1

12 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR menyumbang kepada penurunan nilai kualiti hidup kepadatan tanah yang terhad di bandar-bandar utama. 1.2 Tujuan Kajian Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk menyediakan satu pelan yang komprehensif dengan mengenalpasti potensi pusat-pusat TOD dan mencadangkan ciri-ciri pembangunan yang dapat menyokong pertumbuhan pusat-pusat TOD mengikut hirarki. 1.3 Objektif Kajian Untuk memastikan tujuan kajian ini tercapai, beberapa objektif telah digariskan seperti di bawah: a) Mengenalpasti dan membuat perbandingan best practice perlaksanaan TOD di negara luar dan kesesuaian perlaksanaannya di Negeri Selangor. b) Mengenalpasti dan menganalisa kriteria pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor. c) Mengenalpasti dan mencadangkan pusat-pusat berpotensi TOD mengikut hirarki secara terperinci. d) Mengenalpasti tahap dan ciri-ciri pembangunan yang perlu disediakan di setiap pusat TOD yang dicadangkan. 1.4 Skop Kajian Skop kajian ini akan mengabil kira best practice dari negara lain yang akan diadaptasikan bagi Negeri Selangor. Kriteria-kriteria yang telah dikenalpasti semasa kajian literatur akan digunakan bagi menentukan kawasan yang berpotensi untuk dijadikan TOD. Kajian ini memerlukan telah mengambil kira data-data seperti berikut: a) Keadaan gunatanah semasa di Negeri Selangor. b) Laluan perkhidmatan awam yang terdapat di Negeri Selangor iaitu; 2

13 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR i. Rangkaian laluan keretapi termasuk Stesen Hentian KTM Komuter, Light Rail Transit (LRT) Kelana Jaya Line dan Ampang Line serta Stesen Hentian Mass Rapid Transit (MRT) yang masih di dalam proses pembinaan juga turut diberi perhatian. ii. Rangkaian laluan bas bagi jalan pengagih utama, sekunder dan tempatan. Rangkaian ini telah dibahagikan kepada empat (4) koridor utama iaitu Sabak Bernam, Tanjung Malim, Beranang dan Sepang. Tempoh kajian ini adalah selama lima bulan iaitu 22 Julai 2013 sehingga 20 Disember Metodologi Kaedah perlaksanaan kajian ini telah disusun rapi bagi memastikan aktiviti yang dilakukan dapat mencapai objektif yang telah dinyatakan di bahagian 1.3. Metodologi kajian kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor adalah ditunjukkan pada Jadual 1.1. Terdapat dua Fasa aktiviti utama kajian yang terdiri dari Fasa 1 iaitu kajian literatur dan pengumpulan data manakala Fasa 2 adalah analisa data dan penemuan kajian. Fasa 3 melibatkan aktiviti menyediakan dokumen bagi tujuan penyerahan laporan akhir. Pengumpulan data adalah melibatkan data sekunder dan data primer bagi menyokong cadangan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor. Kaedah penganalisaan data adalah dengan menggunakan konsep Land Use Public Transport Accessibility Index (LUPTAI) dan aplikasi penggunaan perisian Geographic Information Systems (GIS). Bagi mencapai objektif dan skop kajian seperti yang dinyatakan, beberapa cadangan kaedah perlaksanaan mengikut aktiviti adalah seperti di bawah: Aktiviti 1: Aktiviti 2: Aktiviti 3: Benchmarking perlaksanaan TOD di negara luar dan kesesuaian perlaksanaannya di Negeri Selangor. Kriteria pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor. Kawasan berpotensi TOD mengikut hirarki secara terperinci. Aktiviti 4: Mengenalpasti tahap dan ciri-ciri pembangunan yang perlu disediakan di setiap pusat TOD yang dicadangkan. 3

14 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 1.1 Metodologi Kajian 4

15 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Aktiviti 1: Mengenalpasti dan membuat perbandingan best practice perlaksanaan TOD di luar negara dan mengenalpasti kesesuaian perlaksanaannya di Negeri Selangor. Metodologi Dengan mengambil kira tempoh dan kos yang diberikan, kajian ini menggunakan kaedah pengumpulan maklumat sekunder yang intensif. Maklumat tersebut diperolehi dari media cetak dan eletronik seperti jurnal, laman sesawang dan lainlain. Negara-negara yang dikenalpasti berpotensi untuk menjadi kajian kes berkenaan TOD adalah seperti Singapura, India, Amerika Syarikat, China dan Australia. Aktiviti 2: Mengenalpasti kriteria-kriteria pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor. Metodologi Kajian ini mengenalpasti dan memahami apakah kriteria yang diperlukan bagi pembangunan TOD. Melalui maklumat senarai semak kajian lapangan dapat membantu dalam proses pemilihan kawasan TOD di Negeri Selangor (Lampiran 1). Jadual tersebut merangkumi maklumat seperti di bawah: a) Keadaan gunatanah semasa di Negeri Selangor. b) Laluan perkhidmatan awam yang terdapat di Negeri Selangor iaitu; Rangkaian laluan keretapi termasuk Stesen Hentian KTM Komuter, Light Rail Transit (LRT) Kelana Jaya Line dan Ampang Line serta Stesen Hentian Mass Rapid Transit (MRT) yang masih di dalam proses pembinaan juga turut diberi perhatian. Rangkaian laluan bas bagi jalan pengagih utama, sekunder dan tempatan. Rangkaian ini telah dibahagikan kepada empat (4) koridor utama iaitu Sabak Bernam, Tanjung Malim, Beranang dan Sepang. Kriteria lain akan dikenalpasti setelah maklumat intensif diperolehi dari benchmarking perlaksanaan TOD di negara luar dan kesesuaian perlaksanaannya di Negeri Selangor. 5

16 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Aktiviti 3: Mengenalpasti kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor mengikut hirarki secara terperinci. Metodologi Perlaksanaan aktiviti 3 ini memerlukan kesinambungan hasil dari Aktiviti 2 iaitu mengenalpasti kriteria pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor melalui senarai semak yang dihasilkan, maka hirarki kawasan yang berpotensi dapat ditentukan (Lampiran 4 dan 5). Aktiviti 4: Mengenalpasti tahap dan ciri-ciri pembangunan di kawasan yang telah dikenalpasti. Metodologi Perlaksanaan aktiviti 4 ini dilaksanakan dengan melakukan pemerhatian lawatan tapak di lokasi yang dikenalpasti. Tujuan lawatan ini adalah bagi meninjau secara dekat persekitaran yang dapat membantu dalam pembangunan TOD. Senarai semak kajian lapangan disediakan bagi membantu dalam mengenalpasti ciri-ciri pembangunan dan tahap pembangunan di lokasi yang telah dikenalpasti (Lampiran 1). 1.6 Rumusan Kajian yang dijalankan ini adalah kajian terperinci mengenai perancangan dan ciriciri perletakan sesebuah stesen transit yang strategik serta komprehensif. Justeru, objektif yang bergantung kepada metodologi kajian telah disusun secara terperinci untuk memastikan keberhasilan kajian adalah seperti yang diharapkan. 6

17 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 2.0 KAJIAN LITERATUR 2.1 Pengenalan TOD Konsep TOD adalah merupakan satu konsep yang bercirikan bandar selamat yang menjurus kepada suasana kehidupan yang berkualiti tinggi. TOD dapat mengurangkan kesan buruk kesesakan jalanraya yang melanda pusat bandar di negara-negara maju hari ini. Selain itu, ia juga dapat mewujudkan kualiti udara yang baik untuk penghuni dalam bandar. TOD menggabungkan gunatanah kawasan komersial dan kediaman berhampiran dengan transit. Dalam konsep ini masyarakat hanya perlu berjalan kaki atau berbasikal untuk bergerak ke stesen transit. Keberhasilan konsep TOD adalah masyarakat mungkin akan menggunakan stesen transit sebagai mod pengangkutan utama mereka jika bas dan keretapi dapat memudahkan mereka bergerak dari awal destinasi hingga ke akhir perjalanan. Konsep TOD ini adalah secara langsung dapat memudahkan dan menggalakkan masyarakat menggunakan stesen transit dalam jarak berjalan kaki dan diperuntukkan dengan kemudahan yang optimum. TOD bermula di negara-negara maju seperti Perancis, Jepun dan Sweeden. Konsep ini wujud daripada kesan negatif dari aktiviti pembangunan yang menyumbangkan kepada kesasakan lalulintas, pencemaran udara, pemanasan global (kesan rumah hijau) dan juga kemerosotan hubungan sosial antara masyarakat. 2.2 Definisi TOD Menurut Arrington & Brinckerhoff (2002), TOD memberi fokus kepada pembangunan yang padat di sekeliling stesen transit dan melaburkan modal ke arah pelaburan transit dengan membawa pengguna-pengguna pengangkutan awam lebih dekat dengan kemudahan transit dan meningkatkan penggunaan transit. Kajian kes perlaksanaan TOD yang dijalankan ini adalah terhadap pengguna LRT. Hasil kajian ini mendapati perlaksanaan TOD ini telah meningkatkan kadar penggunaan LRT dari 20% hingga 40% dan kadar peningkatan kadar penggunaan sehingga 5% pada peringkat wilayah. 7

18 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Calthorpe (1993), menyatakan bahawa TOD telah mengambil kira gunatanah bercampur mixed land use secara purata dalam lingkungan 600 meter jarak berjalan kaki daripada stesen transit dan pusat komersial utama. TOD merupakan penggabungan gunatanah perumahan, perniagaan, pejabat, kawasan lapang dan kemudahan masyarakat dalam persekitaran yang menekankan aktiviti berjalan kaki. Keadaan ini membolehkan penduduk dan pekerja menggunakan perkhidmatan transit, berjalan kaki, berbasikal dan berkongsi kereta. Menurut Parson et al. (2002), TOD secara amnya ditakrifkan sebagai pembangunan perumahan yang mempunyai kepadatan sederhana hingga tinggi, termasuk menawarkan peluang pekerjaan dan aktiviti membeli-belah. Pembangunan dalam jarak berjalan kaki dari stesen transit dan ini membentuk satu konsep baru mengintegrasikan perkhidmatan pengangkutan awam yang lebih bersepadu dan mengurangkan kesesakan lalu lintas. Hasil kajian daripada State of California Statewide (2003), TOD didefinisikan sebagai pembangunan berskala sederhana hingga tinggi, yang terletak dalam jarak berjalan kaki yang kondusif kepada pejalan kaki daripada hentian transit utama, secara umumnya dengan campuran gunatanah perumahan, pekerjaan dan peluang membeli belah direka bentuk khusus untuk pejalan kaki, tanpa menepikan peranan kenderaan bermotor. Menurut Cervero et al. (1996) pula, kepadatan bandar mempengaruhi penumpang stesen transit. Lüscher (1995) mengesahkan bahawa kepadatan bandar merupakan faktor utama yang mempengaruhi keupayaan TOD untuk memindahkan perjalanan dari kereta untuk transit. Malah, TOD berfungsi dengan baik dengan perkembangan yang mengandungi aktiviti gunatanah bercampur (mixed land use) seperti perumahan, pekerjaan, kedai, restoran, dan hiburan. Ia menyediakan pilihan untuk pejalan kaki, penunggang basikal, atau pengguna transit, sekali gus meningkatkan kecekapan lokasi dan meningkatkan bilangan pengguna transit. Ia juga menyokong aktiviti perumahan, membeli-belah, dan alternatif pengangkutan pilihan dan menjana pendapatan bagi sektor awam dan swasta. 8

19 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Renne (2009) menyatakan bahawa Pembangunan Berorientasikan Transit menjadi faktor kepada pengurangan orang memandu kereta dan jumlah orang yang memiliki kereta kerana kebanyakkannya lebih bergantung kepada mod altenatif seperti berjalan kaki, berbasikal, pengangkutan transit awam, berkongsi kereta dan teksi. Ini kerana tahap aksesibilitinya yang tinggi serta lokasinya yang bertentangan dengan Transit-Adjacent Development (TAD) dimana pembangunan yang berorientasikan kereta terletak berhampiran dengan stesen transit. Pembangunan hampir dengan stesen transit, tetapi tidak berfungsi seperti mana TOD kerana pembangunan berhampiran transit dan tahap aksesibiliti yang tinggi. TAD adalah secara fizikalnya berdekatan dengan transit tetapi gagal dalam memanfaatkan kelebihan ini serta mempunyai kekurangan dalam fungsi kemudahsampaian untuk ke stesen transit iaitu sama ada jenis gunatanah, aksesibiliti ke stesen transit dan rekabentuk pembangunan kawasan sekitar. Sebagai kesimpulannya, TOD merupakan satu bentuk pembangunan yang menggabungkan gunatanah kawasan komersial dan kediaman berhampiran dengan persinggahan transit dalam jarak berjalan kaki. 2.3 Ciri-Ciri Rekabentuk TOD Secara amnya TOD mengambil kira kawasan yang meliputi sekitar stesen transit, iaitu jarak pejalan kaki yang sanggup untuk berjalan seperti pada Rajah 2.1. Rajah 2.1 Reka Bentuk Konsep Laluan Terminal, Perhentian Terminal dan Ruang Tempat Letak Kenderaan. (Sumber: FDT, 2009) 9

20 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Terdapat beberapa ciri-ciri yang mempengaruhi kejayaan konsep TOD di sesuatu kawasan. Ciri-ciri tersebut adalah: a) Mempunyai laluan khas berbasikal atau kawasan yang boleh dilalui oleh basikal ke stesen transit. b) Mempunyai ciri-ciri keselamatan dan keselesaan kepada para pengguna yang menggunakan pengangkutan awam di stesen transit tersebut. c) Terdapat aktiviti gunatanah bercampur (mixed land use) yang berdekatan dengan stesen transit seperti kedai, kawasan perumahan, kedai pejabat, institusi kerajaan, institusi pendidikan dan kemudahan awam yang lain. d) Mempunyai kawasan tempat meletakkan kenderaan yang mencukupi bagi menggalakkan orang awam menggunakan pengangkutan awam dengan menggunakan konsep park and ride. e) Mempunyai kawasan persekitaran yang selesa, menarik dan sekaligus dapat menarik orang awam untuk berjalan bagi mendapatkan perkhidmatan pengangkutan awam ini. f) Mempunyai ruang pejalan kaki yang selesa, selamat serta laluan pintas untuk ke stesen transit. g) Mempunyai lebih dari satu mod pengangkutan dalam satu kawasan, atau dengan erti kata lain mempunyai sistem integrasi antara pengangkutan lain seperti bas, teksi dan juga keretapi. (New Jersey Communities, 2000) 2.4 Kajian Kes TOD Terdapat lima (5) kajian kes dari negara luar yang telah dikenalpasti untuk dirujuk untuk bagi kajian ini. Antara negara yang maju yang telah dikenalpasti mempunyai kajian kes mengenai kajian TOD ini adalah Singapura, India, Amerika Syarikat, Australia dan China. 10

21 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Singapura Singapura merupakan sebuah negara yang sesuai dijadikan model TOD bagi negara asia kerana telah terkenal di peringkat antarabangsa dengan integrasi transitnya yang teratur serta pembangunan ekonomi yang mantap dengan mengambilkira faktor alam sekitarnya. Sehubungan dengan itu, terdapat kawasan hijau sebagai pelindung di sepanjang jalanraya dan turut dilengkapi dengan transit keretapi yang berkapasiti dan berprestasi tinggi. Selain itu, perletakan gunatanah yang bercampur di sepanjang koridor telah mencipta aliran perjalanan dua hala dan permintaan perjalanan yang lebih menyeluruh sepanjang hari. Selain itu, Singapura telah meningkatkan tahap perkhidmatan Rapid Transit System (RTS) yang sedia ada kerana laluan RTS yang baru mengambil masa yang lama untuk disiapkan bagi memenuhi permintaan perkhidmatan awam. Contohnya, menunggu transit dalam masa 2 hingga 3 minit semasa waktu pagi pada waktu kemuncak dan dalam 5 hingga 6 minit semasa waktu tengahari. Kini, purata yang maksima bagi penumpang pergi ke Laluan Utara-Selatan-Timur-Barat adalah 3.7 pax/sqm, kurang daripada 4.0 pax/sqm dan 5.0 pax/sqm di Hong Kong MTR Corporation (MTR) dan termasuk laluan bawah tanah di London. (Rajah 2.2 hingga Rajah 2.4) 11

22 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 2.2 Koridor Mass Rapid Transit (MRT) di Singapura (Sumber: LTA, 2006) 11

23 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 2.3 Koridor Rapid Transit System (RTS) Line (Sumber: LTA, 2006) Rajah 2.4 Koridor RTS : Marina Coastal Expressway (MCE), North-South Expressway (NSE) and Kallang-Paya Lebar Expressway (KLE) 12 (Sumber: LTA, 2006)

24 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Ahmedabad, India Stesen Keretapi Ahmedabad merupakan stesen keretapi utama di Gujarat, India. Ia juga merupakan stesen keretapi yang terbesar dan paling sibuk dalam Gujarat. Ia menyumbang pendapatan kedua tertinggi dalam bahagian penjanaan Keretapi Barat selain Bahagian Mumbai. Stesen keretapi utama di Ahmedabad, juga dikenali sebagai Stesen Keretapi Ahmedabad Junction atau Stesen Keretapi Kalupur yang merupakan stesen utama pengangkutan keretapi untuk bandar Ahmedabad di Gujarat, India. Penduduk tempatan menggunakan Stesen Kalupur yang terletak di kawasan Kalupur, kota berdinding) untuk membezakan ia daripada stesen yang lain di bandar seperti Gandhigram, Asarva, Sarkhej, Vastrapur, Chandlodia, Vatva, Maninagar dan Sabarmati Junction. Keretapi berfungsi menghubungkan Ahmedabad ke bahagian yang berlainan di Gujarat, serta bandar-bandar utama India seperti Mumbai, Delhi, Bangalore, Kolkata, Chennai, Hyderabad, dan Indore. Stesen ini mempunyai 12 platform dan turut menyediakan kemudahan sokongan seperti gerai-gerai teh, kiosk makanan ringan, mini farmasi, kaunter pertanyaan (enquiry desk), warung kafe dan juga perkhidmatan jalur lebar. Stesen ini menjalani automasi secara besar-besaran untuk menjadikan ia sebuah stesen teknologi canggih, dan cawangan mesin pengeluaran wang (ATM) baru dari ICICI Bank, Canara Bank, Union Bank of India, Dena Bank, Bank of Baroda, State Bank of India dan bank-bank utama yang lain telah dipasang (Shastry, 2010). Pertumbuhan bandar telah mendorong kepada peningkatan kualiti perkhidmatan mod transport yang sediada. Didapati tiada sebarang mod yang dapat memuaskan hati kehendak pengguna di dalam bandar yang semakin pesat membangun ini. Sehubungan dengan ini pihak kerjaan telah mengambil tindakan dengan melaburkan sistem BRT iaitu di Ahamdabad Bas Rapid Transit (ART). Sejumlah 155 kilometer telah dikenalpasti bagi koridor ART ini dijanka akan siap dalam tiga fasa. Kini, sebahagian dari fasa 1 projek ini telah siap tetapi masih di dalam peringkat operasi (Rajah 2.5) 13

25 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 2.5 Koridor Bus Rapid Transit di Ahmedabad (Sumber: SATOD, 2009) Amerika Syarikat Konsep TOD merupakan perancangan kepada sistem pengangkutan supaya dapat menggalakkan penggunaan transit, meningkatkan pembangunan perumahan, menggalakkan penduduk untuk berjalan kaki dan berbasikal. Sebagai contoh, kirakira 100 pusat kejiranan telah menggunapakai konsep TOD iaitu di Amerika Syarikat (Cervo et al., 2004). Tetapi pelbagai isu positif dan negatif diperolehi berkenaan dengan konsep yang dikemukakan oleh perancang bandar ini. Satu kajian untuk mengkaji mengenalpasti punca penduduk di pusat-pusat kejiranan memilih untuk tinggal di kawasan kejiranan TOD dan kaitannya dengan penggunaan transit iaitu dengan melibatkan 605 responden yang telah berpindah ke kawasan kejiranan TOD memilih untuk berjalan kaki ke stesen transit aliran di San Francisco Bay Area, Los Angeles dan San Diego, Amerika Syarikat dalam 14

26 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR tempoh lima tahun akan datang. Hasil daripada kajian ini, faktor-faktor yang mempengaruhi migrasi mereka adalah kawasan baru yang berhampiran dengan stesen transit yang mudah untuk diakses. Oleh itu, kebanyakan responden cenderung untuk menggunakan transit daripada mereka yang tidak menyatakan faktor ini sebagai faktor utama penghijrahan mereka. Kepentingan kajian ini jelas menunjukkan bahawa orang yang tinggal di pusat kejiranan TOD menggunakan sistem transit dengan kadar yang lebih tinggi daripada jumlah penduduk (Lund, 2006). a) Washington, DC, Amerika Syarikat Washington, DC merupakan ibu negeri bagi Amerika Syarikat dan merupakan salah sebuah bandar yang terancang dan telah direka sebagai pusat metropolis di Eropah dengan terdapatnya dataran yang menakjubkan, taman yang menarik dan senibina yang terulung.. Terdapat pelbagai monumen serta muzium kesenian yang dapat menarik berjuta pelancong kebiasaannya. Kerajaan persekutuan dan pelancongan merupakan yamng utama bagi ekonomi sesebuah bandar. Washington DC mengharapkan kepada aktiviti ekonomi daripada sektor awam. Dijangkakan 21% dari pihak kerajaan persekutuan, negeri dan tempatan tinggal di dalam kawasan metropolis Washington DC. Washington Metropolitan Area Transit Authority (WMATA) telah dibentuk pada 1967 yang menyediakan perkhidmatan bagi 3.4 juta penduduk. Kini WMATA telah menyediakan pengangkutan dengan bagi pekerja kerajaan persekutuan dan sejuta pelancong. WMATA mempunyai sistem pengangkutan berat iaitu dikenali sebagai Metrorail. Sistem ini terdiri daripada 103 batu (165.76km) rel, dan 83 stesen. Lebih kurang 50 batu (80.47km) keretapi bawah tanah, 44 batu (70.81km) keretapi dan 9 batu (14.48km) keretapi berpusat, 47 buah stesen di bawah tanah, 31 stesen keretapi dan 5 buah stesen keretapi berpusat. Rangkaian keretapi ini terbahagi kepada lima garisan dengan mengikut kod warna iaitu merah, biru, oren, hijau dan kuning. Garisan merah merupakan garisan bebas tunggal, biru dan oren pula berkongsi garisan yang sama, sepertimana bagi kod garisan hijau dan kuning. Metrobus beroperasi sebanyak 1443 kenderaan pada 348 laluan dan 164 garisan (Hecker,2001). (Rajah 2.6) 15

27 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 2.6 Sistem Rel Metro di Washington DC (Sumber: Hecker, 2001) b) Calgary, Amerika Syarikat Terdapat 5 kriteria yang telah digunakan di dalam kajian di Calgary, Amerika Syarikat. 5 kriteria tersebut adalah: a) Transit Supportive Land Use b) Density Around Transit Stations c) Pedestrian-Oriented Design d) Make each station area a place e) Manage parking, bus and vehicular traffic (Calgary Land Use and Planning Policy, 2004) 16

28 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR China Berdasarkan kajian di China, keretapi memainkan peranan yang penting kepada penumpang dan mengurangkan kesesakan lalu lintas di kawasan bandar. Berbanding dengan mod transit yang lain, keretapi mempunyai kapasiti yang besar, kelajuan yang cepat, keselamatan lebih terjamin dan menjimatkan tenaga. Tetapi melibatkan kos pembinaan yang tinggi dan mengambil masa yang lama untuk pembinaan serta memberikan kesan yang ketara kepada alam sekitar. Pada masa ini, kira-kira 10 bandar di negara China mempunyai keretapi bawah tanah sama ada masih dalam operasi atau dalam pembinaan. Beberapa bandar lain juga mempunyai LRT. Selain keretapi, Bus Rapid Transit (BRT) juga penting di China kerana mempunyai kapasiti yang besar, kos pembinaan yang rendah, tempoh pembinaan yang singkat, dan kesan kurang alam sekitar. Banyak bandar di China telah melaksanakan Projek BRT. Hal ini menerangkan tentang perbezaan antara kedua-dua negara yang besar mengikut kriteria bagi pelaksanaan konsep TOD. (Zhang and Liu, 2007) a) Hong Kong Bandar Hong Kong merupakan bandar yang tiada tandingan di antara bandar lain di dunia dan ianya terus berkembang pesat. Sistem pengangkutan awam merupakan nadi bagi bandar ini. Walaupun Hong Kong mempunyai kekangan geografi yang menetapkan had semulajadi pada pengembangan ruang bandar, dan pelbagai jenis taman negara yang menghalang pembinaan di sempadan negeri tetapi bandar ini terus berkembang. Pengangkutan awam yang berkesan dapat berkhidmat kepada penduduknya yang semakin meningkat. Sistem keretapi MRT Hong Kong adalah salah satu keretapi yang paling cekap di dunia. Dengan menyediakan keperluan kediaman dengan pilihan pengangkutan awam yang menarik, TOD mempunyai potensi untuk menawarkan alternatif yang lebih baik untuk pengangkutan persendirian di kawasan bandar dengan meningkatkan kualiti hidup penduduk. MRT Hong Kong meliputi pulau Hong Kong, Kowloon dan The New Territories. Rajah 2.3 menunjukkan kawasan berjalan kaki untuk setiap TOD. Simbol merah di bahagian tengah menandakan lapisan stesen MRT yang lapisan bermula. Garisgaris hitam yang berpunca dari simbol di bahagian tengah adalah laluan orang 17

29 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR berjalan kaki. Lokasi yang dicapai pada lima minit dihubungkan dalam bulatan untuk menyediakan zon dapat berjalan, yang digariskan dalam warna merah. Lokasi di sepuluh minit juga berkaitan ke dalam bulatan yang berasingan, juga digariskan dalam warna merah. (Rajah 2.7) (Ting, 2010) Rajah 2.7 Kawasan berjalan kaki bagi setiap TOD di Hong Kong (Sumber: Understanding Rail-Based Transit Oriented Development: The Dynamics of Metro System, Population and Income Growth, Ting, 2010) 18

30 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR b) Guangzhou, China Di China, pertumbuhan yang pesat secara mendadak dapat dilihat dan ianya menimbulkan banyak persoalan dalam mengekalkan kemampanan pembangunan. Sehubungan dengan itu, langkah-langkah membangunkan perbandaran dan pertumbuhan hijau di China (Urbanization and Green Growth in China, 2013) berpendapat, penduduk hendaklah memupuk pertumbuhan ekonomi dan pembangunan melalui aktiviti-aktiviti bandar yang mengurangkan pengaruh kepada persekitaran luar yang negatif dan memberi kesan terhadap perkhidmatan alam sekitar dan sumber asli. Daripada kajian yang telah dijalankan oleh Christian Bruce, 2012, konsep TOD berasal dari negera membangun seperti Eropah dan Amerika Syarikat dan telah mendapat perhatian di China. Beberapa aspek penting konsep TOD di China adalah ketumpatan (density), kepelbagaian (diversity), reka bentuk (design), kemudahsampaian destinasi (destination accessibility) dan jarak ke stesen transit (distance to transit). Di Guangzhou, terdapat Urban Metro Rail Sytem di lima buah bandar penting di China iaitu di Beijing, Shanghai, Tianjin, Shenzhen, dan Nanjing (Peng et al., 2012). Sementara itu, sejajar dengan pembangunan pesat di Guangzhou, mereka mengutamakan cara hidup yang sihat dan selamat dengan memperkenalkan Greenways Project. Ia merupakan infrastruktur yang selamat bagi pejalan kaki dan penunggang basikal. Ia direka khas sebagai pengangkutan serta aktiviti rekreasi. Projek itu juga dilengkapi dengan Linear Park iaitu seperti tasik, sungai, lanskap yang indah, bangku-bangku, meja-meja, taman permainan untuk kanak-kanak, kelengkapan bersukan, muzium dan banyak lagi. Tambahan pula, projek seperti ini mengutamakan suasana yang tenang, aman dan kehijauan di kawasan bandar. Ini kerana mereka ingin memberi impak positif kepada rakyat dan menjaga kualiti kemanusiaan dengan beriadah dan bergembira. Projek ini turut menjaga keselamatan penduduk komunitinya kerana laluan penunggang basikal dan penjalan kaki diasingkan dengan laluan kenderaan lain seperti motosikal, kereta dan lain-lain supaya keselamatan lebih terjamin dan dapat menjamin keselesaan pengguna. Idea Greenways Project ini telah dilaksanakan di Lyon di Perancis, Salerno di Itali, Seoul di Korea Selatan, New York dan Washington di Amerika Syarikat, Bogota di Colombia dan Rio de Janeiro di Brazil (Rajah 2.8) 19

31 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 2.8 Idea Greenways Project dari Beberapa Negara (Sumber: ITDP China, 2012). 20

32 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Projek Greenways di Guangzhou diwujudkan pada 2010 di bandar Pearl River Delta, Asian Games, Guangdong. Tujuan utama projek ini dijalankan adalah untuk memperbaiki kehidupan penduduk setempat di kawasan bandar dan mengurangkan penggunaan karbon di mukabumi. Projek ini dianggarkan sepanjang 8200 km di Guangdong dan dijangka siap pada 2015 tetapi kini, 2500 km telah siap dibina. Dijangka lebih kurang 25 juta pengguna akan menerima manfaat daripada projek ini. Ianya merangkumi kawasan Pusat Bandar, Pinggir Bandar dan Luar Bandar. Projek ini menyumbang banyak kelebihan kepada China seperti meningkatkan taraf hidup penduduk setempat, keselamatan pejalan kaki dan penunggang basikal, menarik pelancong untuk datang melawat, menaiktaraf nilai hartanah di kawasan tersebut, mengurangkan pembebasan gas karbon dioksida dan memperbaiki kadar kesihatan penduduk. Terdapat 8 prinsip yang digunakan di China iaitu: a) Menggalakkan pengguna untuk berjalan kaki (Walk) b) Mengutamakan kenderaan yang bukan bermotor (Cycle) c) Mewujudkan jaringan yang seimbang antara jalan dengan laluan pejalan kaki (Connect) d) Menempatkan pembangunan yang berdekatan dengan pengangkutan awam yang berkualiti tinggi (Transit) e) Merancang kepelbagaian gunatanah (Mix) f) Mengoptimumkan kepadatan dan kapasiti transit (Densify) g) Mewujudkan kawasan yang mempunyai perjalanan yang singkat (Compact) h) Menukarkan mod pengangkutan bermotor kepada bukan bermotor iaitu berbasikal dan berjalan kaki (Shift) (ITDP China, 2012) 21

33 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Selain itu, pembinaan sistem BRT di Guangzhou merupakan pilihan kepada transit berat. Penyelidikan mengenai projek BRT ini telah menelan belanja yang lebih murah iaitu $1 hingga $10 juta per km berbanding dengan projek Metros yang menelan belanja sebanyak $40 hingga $220 juta per km. Selain itu, jangka masa bagi menyiapkan projek BRT adalah lebih singkat iaitu dijangka dalam 18 hingga 24 bulan berbanding projek Metros yang mengambil masa hampir tiga hingga 30 tahun. Penjimatan kos perbelanjaan dan jangka masa pembinaan projek ini merupakan antara factor utama Guangzhou memilih untuk membangunkan projek BRT ini (China BRT and Guangzhou BRT, ITDP China, 2012). Di Guangzhou, sistem perkhimatan bas BRT boleh melalui di luar kawasan koridor. Gambar rajah di atas menunjukkan laluan bagi 31 BRT dengan laluan utama sepanjang 23km koridor BRT dengan berjumlah 273km jalan yang bertutup (Rajah 2.9 hingga Rajah 2.16) 22

34 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 2.9 Laluan bagi 31 BRT di Guangzhao, China (Sumber: China BRT dan Guangzhou BRT Slide, ITDP China, 2012) Rajah 2.10 Laluan bagi BRT dan waktu puncak di Stesen BRT Guangzhao, China (Sumber: China BRT dan Guangzhou BRT Slide, ITDP China, 2012) 23

35 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 2.11 Empat Sistem di Guangzhao, China (Sumber: China BRT dan Guangzhou BRT Slide, ITDP China, 2012). Rajah 2.12 Guangzhao: perkhidmatan secara terus bagi Mass Rapid Transit (MRT) atau BRT (Sumber: China BRT dan Guangzhou BRT Slide, ITDP China, 2012). 24

36 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 26 km koridor 800,000 penumpang/hari 300 bas/jam/tujuan 985 bas di BRT BRT stesen yang terpanjang di dunia Kelajuan bas 18-21km/jam Rajah 2.14 Selepas kewujudan BRT di Metro, 27 penumpang per jam per tujuan (Sumber: China BRT dan Guangzhou BRT Slide, ITDP China, 2012) Rajah 2.15 Ghoungzhou : Koridor BRT Separa BRT (Sumber: China BRT dan Guangzhou BRT Slide, ITDP China, 2012) Rajah 2.13 BRT Bertaraf Dunia : Guangzhao (Sumber: China BRT dan Guangzhou BRT Slide, ITDP China, 2012) Rajah 2.16 Khas Laluan Bas dan Kekerapan setiap 10 minit (Sumber: China BRT dan Guangzhou BRT Slide, ITDP China, 2012) 24

37 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Western Australia, Australia TOD di Australia bertujuan untuk memberi tumpuan khusus pada pekerjaan, perumahan, perkhidmatan dan kemudahan sekitar kemudahan transit utama, khususnya stesen-stesen kereta api. Ianya juga adalah satu strategi bagi mengurangkan pergantungan automobil dan menggalakkan kemampanan. Selain itu, ianya juga menggalakkan struktur bandar yang menyokong dan mengintegrasikan ekonomi, sosial dan kelestarian alam sekitar. Di Australia Barat, telah dilaksanakan dasar-dasar dan program yang memudahkan kerjasama antara badan kerajaan bagi mempromosikan TOD. Kajian daripada Queensland, Australia oleh Warren Rowe March telah menggunakan 6 prinsip bagi menentukan kawasan berpotensi TOD. Prinsip-prinsip adalah seperti: a) Location (Infrastructure and Service Levels, Development levels, New development) b) Land Use (Type, Extent, Density, Intensity, Mix, Continuity c) Design (Adaptibility, Built form, Public Realm, Integration, Safety and Accessibility, Parking) d) Transport (Mode share and transport efficiency) e) Social (Social Diversity and Inclusion) f) Process (Coordination, Community Engagement, and Timeframes) (Department of Infrastructure and Planning in Queenland, Australia, 2010) Dalam membangunkan kepelbagaian guna, kawasan yang mesra pejalan kaki di sekitar stesen keretapi bukanlah suatu konsep yang baru, tetapi ianya adalah sebuah populariti (Dunphy et al.,2004). Beliau menyarankan 10 prinsip untuk pembangunan sekeliling transit, iaitu:- a) Membangunkan kawasan tersebut menjadi lebih baik dengan visi yang tepat. b) Menggunakan kuasa perkongsian (partnership). c) Memikirkan tentang pembangunan apabila memikirkan tentang transit. d) Mendapatkan hak tempat letak kenderaan. e) Membina tempat, bukan projek. f) Mendorong kepada pembangunan pasaran semasa, tidak didorong oleh transit. g) Kepelbagaian guna, tidak semestinya sama disemua lokasi. 25

38 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR h) Menjadikan perkhidmatan bas sebagai suatu idea yang hebat. i) Menggalakkan setiap sudut harga untuk hidup di sekitar transit. j) Menjadikan diri sebagai tumpuan korporat. Selain itu, terdapat kajian yang dibuat di Australia juga iaitu Kaedah menganalisis data menggunakan aplikasi Land Use Public Transport Accessibility Index (LUPTAI) bagi kajian di Gold Coast, Australia. Terdapat 4 prinsip yang di berikan perhatian iaitu:- a) Composite Index b) Population and Dwelling Targets c) Public Transport Infrastructure / Service Provision d) Public Transit Kaedah menganalisis data kajian daripada lawatan tapak dengan menggunakan aplikasi sistem Geographic Information System (GIS). (The State of Queensland; Queensland Transport, 2005) Di Australia, New South Wales, Queensland, Australia Selatan, Victoria, dan Australia Barat, mereka mempunyai strategi dasar untuk menyelaraskan pembangunan masa hadapan dengan transit pesat (Newman, 2005) tetapi Australia Barat telah menubuhkan satu jawatankuasa khas untuk menggalakkan TOD. Walaubagaimanapun, di Queensland, Australia, TOD dijadikan sebagai rancangan strategi utama untuk gunatanah, termasuk South East Queensland Regional Plan dan Far North Queensland Regional Plan Ianya menyokong kearah saranan kerajaan dalam rancangan aspirasi Green, Healthy dan bantuan dalam pengurusan kesesakan berserta mencari inisiatif dalam menguruskan masalah perubahan cuaca yang mendadak di dunia. Mereka bersetuju bahawa perancangan guna tanah merupakan satu strategi yang penting untuk menangani kesesakan bandar dan pengangkutan yang berasaskan pelepasan karbon dioksida (Sumber: TOD: GPQ 2003) 26

39 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 2.1 Perbandingan Best Practice TOD Antara Negara Kategori Singapura Ahmadabad Amerika Syarikat Guangzhou Malaysia Hong Kong Australia Kepadatan Penduduk (orang/hektar) Jarak berjalan kaki (m) meter meter 500 meter meter meter meter meter Perkongsian Mod Berjalan Kaki 22% 22% 39% 13% Berbasikal 1% 14% 2% Rel 19% 12% 14% 25% 4% Teksi 4% 11% 8% Bas /Tram 25% 10% 35% 55% 3% Pengangkutan Aw am 29% 29% 33% Kenderaan Persendirian 29% 19% 33% 40% 57% 11% 77% Separa Transit 6% Lain-lain 6% 1% 1% Sumber: Urban planning in Singapore, Christina Delius, 2000 Census of India 2011 The World Bank Group,2013 Guangzhou Yearbook 2010 SJER CDP 2025 Travel Characteristics Survey 2002 Queensland Grow th Management Singapore in Figures 2011 Passenger Tansport Mode Shares in World Cities, 2011 National Household Travel Survey 2009, New York City BBC BLOGS - Mark Easton's UK Taburan Penduduk dan Ciri-ciri Asas Demografi, 2010 Travel Charactheristic Survey, 2002 Victorian Integrated Survey of Travel and Activity 2007 Travel Survey 2011, Land Transport Authority, Singapore Ministry of Urban Development, 2008 Census 2010, U.S. Census Bureau Beijing Transport Report, 2005 KLSP, 2007 Hyungun Sung, 2011 Hyungun Sung, 2011 Gujerat India Guide, 2009 National Household Travel Survey, 2009 Hyungun Sung, 2011 Travel Charactheristic Survey,

40 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 2.5 Kelebihan TOD TOD membentuk pelbagai kebaikan di peringkat tempatan dan wilayah dengan menggalakkan pembangunan yang bercirikan walkable, compact, dan infill development. TOD juga mengaplikasikan pendekatan yang lebih mampan dalam perancangan bandar dan gunatanah. Dengan mengoptimumkan gunatanah sekitar stesen transit, pembangunan yang digunapakai dapat membantu ke arah pencapaian objektif alam sekitar, ekonomi dan sosial yang digariskan oleh konsep TOD ini. Berdasarkan kajian kes di California, Amerika Syarikat konsep TOD ini mempunyai pelbagai kelebihan yang bergantung kepada individu, masyarakat, dan daerah bagi sesuatu kawasan. Selain itu, ia turut bergantung kepada pembangunan dan kualiti bagi sistem pengangkutan. Berikut merupakan beberapa kelebihan dalam merealisasikan konsep ini. (CDT, 2003) a) Menyediakan pilihan pelbagai mod pengangkutan awam Dalam mewujudkan mod aktiviti yang dihubungkan oleh transit maka TOD secara tidak langsung telah menyediakan mod pengangkutan yang pelbagai iaitu amat diperlukan oleh kebanyakkan kawasan metropolitan yang sesak dan padat. Ianya juga membolehkan warga muda dan tua yang memilih untuk tidak memandu serta bagi pengguna yang tidak mempunyai untuk tidak memandu lagi bagi pengguna yang tidak mempunyai kenderaan persendirian bagi mendapatkan kemudahan untuk sampai ke destinasi yang dituju dengan cara yang mudah dan tidak mengalami kesesakan lalu lintas (Parker, 2002). b) Meningkatkan keselamatan orang awam Mewujudkan suasana yang aktif apabila pada waktu siang atau malam serta dapat membantu meningkatkan kadar keselamatan bagi pejalan kaki dan pengguna pengangkutan awam dengan wujudnya peningkatan pengguna pejalan kaki seperti di laluan pejalan kaki, pengguna transit dan sebagainya (Parker, 2002). 28

41 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR c) Meningkatkan bilangan pengguna terhadap mod pengangkutan awam Meningkatkan kecekapan serta keberkesanan penggunaan terhadap perkhidmatan pengangkutan awam di mana sistem ini akan mempengaruhi dalam penggunaan stesen transit ini daripada jumlah pengguna sebelum dan selepas memperkenalkan konsep ini (McKeever, 2002). d) Mengurangkan kadar jarak perjalanan Jarak perjalanan bagi pengguna yang menggunakan kenderaan sebagai alternatif utama untuk bergerak maka TOD akan berfungsi dalam mengurangkan kadar masa perjalanan akan menjadi lebih cepat dan jimat masa perjalanan berbanding dengan pengguna yang memandu akan mengambil masa yang lama untuk sampai ke destinasi yang dituju bagi tujuan pekerjaan, membeli-belah dan sebagainya (McKeever, 2002). e) Meningkatkan pendapatan isi rumah Pengangkutan merupakan perkara utama dalam menjana pendapatan isi rumah di mana semakin besar kos pengangkutan semakin besar kos perbelanjaan isi rumah. Ini dapat dilihat melalui penggunaan kenderaan dalam menghantar anakanak ke sekolah serta tujuan perjalanan bekerja. Oleh itu, dengan adanya konsep TOD ini maka ianya mampu mengurangkan perbelanjaan pengangkutan untuk bergerak sekaligus menjimatkan perbelanjaan isi rumah (Smith-Heimer, 2002). f) Mengurangkan pencemaran udara dan penggunaan ruang Dengan menyediakan kemudahan pejalan kaki yang selamat dan kemudahan akses transit maka transit TOD boleh mengurangkan kadar pencemaran udara. Ia juga boleh mengurangkan pengeluaran gas sebanyak 7.5 kepada 2.5 tan setiap tahun bagi setiap isi rumah (GB Arrington, 2002). g) Mengurangkan pemusnahan alam sekitar dan menjamin pembangunan yang optimum dan seimbang Pembangunan TOD dapat mengurangkan pencemaran alam dan pemusnahan alam sekitar kerana keretapi atau bas dijadikan kenderaan utama menggantikan kenderaan bermotor yang banyak mengeluarkan asap selain bunyi yang bising. Seterusnya, pembangunan TOD juga dapat meningkatkan kecekapan ekonomi di suatu kawasan dan dapat mengelak kesesakan lalu lintas serta pengembangan intensif untuk memampatkan pembangunan (McKeever, 2002). 29

42 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR h) Memainkan peranan sebagai peningkatan pembangunan ekonomi TOD merupakan salah satu proses dalam memberi impak yang positif terhadap keuntungan yang tinggi di dalam sektor ekonomi dan sebagai alat untuk meningkatkan sektor pengeluaran dan berfungsi sebagai penyambung antara masa dan ruang yang memisahkan pengguna di sesuatu tempat dengan tempat yang lain (Smith-Heimer, 2002). i) Mengurangkan kos infrastruktur Membantu dalam mengurangkan kos infrastruktur dari segi pembinaan jalan-jalan baru bagi sesuatu kawasan dimana hanya 25% sahaja bagi pembangunan yang ingin dibina supaya ianya lebih padat dan terancang (Parker, 2002). j) Menyumbangkan kearah peningkatan pembangunan perumahan mampu milik Menyumbangkan kepada peningkatan bekalan perumahan mampu milik dengan menyediakan perumahan kos rendah dimana ianya mampu diakses terus ke stesen transit yang berhampiran serta mengurangkan kadar perbelanjaan pengangkutan bagi isi rumah (Parker, 2002). 2.6 Kriteria TOD Sistem pengangkutan awam yang berteraskan TOD sememangnya bagus dan sistematik. Terdapat beberapa kriteria yang ditetapkan dari pelbagai negara bagi mencapai pembangunan pengangkutan awam yang berjaya Institute of Transport and Development Policy (ITDP) Menurut kajian yang telah dijalankan dari Institute of Transport and Development Policy (ITDP) di China, terdapat lapan (8) kriteria utama TOD yang telah dikemukakan adalah seperti: a) Berjalan (Walk) Pembangunan yang menggalakkan penduduk setempat untuk berjalan kaki berbanding menaiki kenderaan. Kaedah ini dalam meningkatkan gaya hidup yang sihat. Rekabentuk jalan yang pendek dan agak sempit yang dapat mempengaruhi kepada persepsi masyarakats untuk berjalan kaki. Berjalan kaki 30

43 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR juga akan memberikan manfaat dari segi kesihatan fizikal, psikologi dan sosial. Aktiviti berjalan kaki di kawasan bandar juga dapat mengubah gaya hidup masyarakat tersebut. b) Berbasikal (Cycle) Di negara China, berbasikal merupakan pengangkutan utama berbanding dengan kenderaan bermotor yang lain. Ianya memudahkan perjalanan ke tempat lain dalam masa yang singkat dengan hanya menggunakan ruang yang lebih kecil berbanding kenderaan lain. c) Jaringan Penghubung (Connect) Menghasilkan satu rangkaian jalan yang berhubungan dan mendekatkan jarak perjalanan untuk ke setiap destinasi. Laluan pejalan kaki yang berterusan dapat memudahkan kemudahsampaian pengguna untuk menuju ke stesen transit. d) Kemudahan Perkhidmatan Awam (Transit) Masyarakat di negara China amat menyokong kepada pembinaan sistem transit yang berkualiti tinggi. Pelbagai kemudahan pengangkutan awam yang disediakan bagi menjimatkan kadar masa perjalanan berbanding dengan pengangkutan persendirian. e) Kepelbagaian (Diversity) Merancang pembangunan bercampur yang merangkumi kediaman, pejabat, dan kemudahan awam yang berdekatan dengan stesen transit dalam lingkungan berjalan kaki. f) Kepadatan (Density) Meningkatkan kepadatan gunatanah di lokasi yang penting dan membendung penyerakan bandar. Perumahan yang berdensiti tinggi seperti kondominium dan apartment serta kawasan yang mempunyai peluang pekerjaan yang tinggi di sekitar stesen lebih cenderung untuk menggunakan pengangkutan transit dan menyokong aktiviti ekonomi tempatan. g) Ketumpatan (Compact) Di bandar yang padat, pelbagai aktiviti dijalankan dan kemudahan awam yang selesa disediakan terletak berhampiran. Ianya bagi menjimatkan masa dan 31

44 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR tenaga yang diperlukan tetapi memaksimumkan potensi untuk berinteraksi seperti kemudahsampaian yang bagus bagi pejalan kaki dan berbasikal. h) Peralihan (Shift) Mengurangkan kadar kesesakan lalu lintas di bandar-bandar dengan mengawal penggunaan tempat letak kereta di jalan raya, mengawal penggunaan kereta persendirian tetapi menggalakkan perkongsian kereta. Sementara ruang pejalan kaki dan laluan berbasikal diutamakan bagi meningkatkan kadar penggunaan transit awam, berjalan kaki, dan berbasikal Land Use Public Transport Accessibility Index (LUPTAI) LUPTAI telah dihasilkan berasaskan analisa jarak perjalanan dan kemudahsampaian di dalam GIS. Kajian yang dijalankan di Gold Coast, Australia ini menggunakan kaedah LUPTAI dengan berpandukan kepada enam (6) kriteria antaranya: a) Gunatanah Kepelbagaian jenis gunatanah meliputi kediaman, perniagaan, dan kemudahan awam serta dilengkapi dengan kekerapan perkhidmatan transit dan kemudahan pengangkutan awam yang berkualiti tinggi. b) Rangkaian Jalan / Berjalan Kaki Kaedah LUPTAI adalah berdasarkan kepada jarak berjalan kaki, kekerapan kemudahan awam atau transit serta jumlah masa perjalanan yang diambil untuk sampai ke destinasi. Kemudahsampaian yang berintegrasi, berhubungan dan sistematik dapat memudahkan perjalanan dan menjimatkan masa perjalanan. c) Kemudahan Awam Mewujudkan kemudahsampaian yang bagus dengan menyediakan kekerapan perkhidmatan rangkaian pengangkutan awam sekitar kawasan kemudahan awam seperti sekolah dan hospital dalam jarak berjalan kaki. Ianya dapat menjimatkan jarak masa perjalanan dengan mengambil masa yang singkat. d) Tempat Letak Kenderaan Mewujudkan tempat letak kereta dengan kadar sementara dengan sistem cara park and ride dan menetapkan lokasi berdekatan dengan transit. Hal ini 32

45 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR memastikan bahawa terdapat pelbagai alternatif kemudahsampaian untuk sampai ke destinasi. e) Infrastruktur dan Peruntukan Perkhidmatan Awam Meningkatkan kualiti perkhidmatan pengangkutan awam, dan mewujudkan rangkaian laluan bagi pejalan kaki (walkable). f) Kepadatan Penduduk Meningkatkan tahap kemudahsampaian dengan meningkatkan kekerapan mod, kualiti servis perkhidmatan awam dan transit bagi menampung kepadatan penduduk yang semakin meningkat Queensland, Australia Berdasarkan kepada kajian yang telah dijalankan oleh Perunding Perancang Bandar di Australia, terdapat lapan (8) kriteria-kriteria TOD yang telah digunakan iaitu: a) Infrastruktur dan Tahap Perkhidmatan Memberikan keutamaan kepada kawasan tersebut dengan meningkatkan tahap perkhidmatan transit yang berkualiti tinggi. Menggunakan faktor bilangan infrastruktur sediada, tahap sokongan masyarakat dan permintaan pasaran bagi menentukan keutamaan kawasan dan mengutamakan laluan bas daripada laluan kenderaan yang lain. b) Tahap Pembangunan Memastikan TOD berada pada skala dan kawasan yang sesuai. Perancangan yang komprehensif dijalankan bagi menentukan kawasan TOD adalah dalam lingkungan 800 meter daripada stesen. c) Pembangunan Baru Rekabentuk kawasan pembangunan baru dan pusat pertumbuhan dengan berdasarkan kriteria-kriteria TOD iaitu kawasan pejalan kaki dengan kemudahan transit yang berkualiti tinggi, menggabungkan kawasan perumahan berkepadatan tinggi dan menyediakan perhubungan perkhidmatan awam yang selesa. 33

46 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR d) Rekabentuk Memastikan rekabentuk pembangunan berkualiti tinggi yang memaksimumkan kemudahan, aktiviti di jalanan dan perhubungan laluan pejalan kaki. Menerapkan konsep seni awam dan persekitaran jalan yang memberikan aura kepada kawasan tersebut. Selain itu, menyediakan laluan berbasikal dan pejalan kaki yang selamat. e) Tempat Letak Kenderaan Menghadkan penggunaan kenderaan persendirian dengan menyediakan ruang tempat letak kenderaan yang terhad serta mewujudkan park and ride bagi menyokong kemudahan pengangkutan awam, pejalan kaki, dan berbasikal di kawasan TOD. f) Kepelbagaian Sosial Mewujudkan pembangunan yang mempunyai persekitaran yang pelbagai termasuk umur yang berbeza, budaya, pekerjaan dan kumpulan pendapatan Calgary, Amerika Syarikat Manakala, berdasarkan kajian yang telah dijalankan di Calgary dengan menurut Hoover (1984) dan James (2010), di dalam sesi pembentangan berkaitan Forest City menyatakan bahawa terdapat 6 kriteria asas yang perlu ada bagi menjayakan sesuatu TOD. a) Orientasi pejalan kaki Kawasan yang mempunyai ciri-ciri keselamatan yang baik dan penyediaan perkhidmatan yang selesa di dalam satu unit kejiranan yang terdiri daripada 40 buah rumah adalah menekankan aspek berjalan kaki (walkability) dengan penyediaan ruang pejalan kaki yang sistematik dan menyeluruh. Begitu juga dengan kawasan transit di mana aspek walkability diambil kira bagi memudahkan orang awam mendapatkan perkhidmatan tersebut tanpa menggunakan kenderaan persendirian. Dengan erti kata lain aspek kemudahsampaian yang baik untuk ke stesen dengan mengambil kira jarak lingkungan pejalan kaki. 34

47 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR b) Jumlah Penduduk dan Kepadatan Jumlah penduduk merupakan antara elemen yang penting di dalam menyokong konsep TOD bagi sesebuah kawasan. Perancangan gunatanah amat penting pada masa hadapan yang mana gunatanah merupakan elemen yang menjana perjalanan dan pertambahan penduduk. Kedua-dua elemen ini merupakan input asas dan penting di dalam melihat kesesuaian konsep ini. Corak perjalanan juga merupakan perkara yang perlu diambil kira di dalam memastikan sesebuah stesen transit dapat dibangunkan. c) (Mixed Land Use) Aktiviti gunatanah bercampur dalam satu kawasan seperti gunatanah untuk perniagaan, perindustrian dan juga perumahan dapat menghidupkan lagi keberkesanan stesen transit pengangkutan awam di sesebuah kawasan. Ini kerana dengan adanya kepelbagaian aktiviti gunatanah, maka ia dapat menarik orang awam untuk menjalankan pelbagai aktiviti di kawasan tersebut seperti bekerja, berehat dan juga berhibur. Secara tidak langsung, mod pengangkutan awam digunakan bagi melengkapkan perjalanan mereka dan bukannya pengangkutan persendirian. d) Reka Bentuk Bangunan dan Ruang Awam di Stesen Transit Menjadikan stesen transit sebagai tempat ruang awam yang membentuk satu komuniti yang besar. Selain itu, dapat menjadikan kawasan lebih harmoni dan selesa. Secara tidak langsung, dapat menggalakkan orang awam untuk datang ke stesen transit bagi menjalankan aktiviti harian mereka dan menjadikan stesen transit sebagai lokasi tumpuan (focal point) di kawasan terbabit. e) Pembangunan Ekonomi Menurut Hoover, nilai tanah bandar adalah bergantung kepada sewa ekonomi dan sewa ekonomi pula bergantung kepada kemudahan yang ada. Berdasarkan kepada kes ini, secara ringkasnya nilai tanah bagi kemudahan pengangkutan awam adalah bergantung kepada jarak sesuatu tempat dengan pusat bandar. Keadaan ini selalunya menyebabkan kawasan pusat dikhususkan bagi menempatkan kegiatan sosioekonomi yang boleh menghasilkan pulangan maksimum dan menguntungkan apabila melihat dari sudut pembangunan dan perancangan gunatanah bandar. 35

48 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Pembangunan sesebuah stesen transit dilihat turut mempengaruhi nilai tanah. Pembangunan stesen transit di sesuatu kawasan akan membawa kepada perubahan nilai-nilai tanah di kawasan sekitarnya. f) Pembangunan Mampan TOD juga membentuk pelbagai kebaikan di peringkat tempatan dan wilayah dengan menggalakkan pembangunan yang bercirikan walkability, compact dan infill development. TOD diperakukan oleh bilangan komuniti/populasi yang kian meningkat sebagai sebahagian daripada strategi untuk menempatkan pertumbuhan dengan efisien dan menggalakkan perancangan dan pembangunan pengangkutan yang mampan. Selain itu, TOD juga mengaplikasikan pendekatan yang lebih mampan dalam perancangan bandar dan gunatanah dengan mengoptimumkan kegunaan tanah di sekitar stesen transit. Perbandingan ini akan membantu dalam mengenalpasti pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor. Berikut merupakan perbandingan kriteria TOD yang dijalankan dari pelbagai negara. Jadual 2.2 Perbandingan Kriteria TOD PERFORMANCE CRITERIA TOD QG ITDP LUPTAI CCC 1.0 GUNATANAH 1.1 GUNATANAH BERCAMPUR 1.2 KEPADATAN 1.3 SKALA PEMBANGUNAN 1.4 JARAK PEJALAN KAKI (WALKING DISTANCE) 1.5 KESINAMBUNGAN (CONTINUITY) 2.0 KEMUDAHAN DAN PERKHIDMATAN AWAM 2.1 KEMUDAHAN AWAM 2.2 KAWASAN TUMPUAN (NODES) 2.3 RUANG AWAM (PUBLIC REALM) 3.0 PEJALAN KAKI DAN BERBASIKAL 3.1 KUALITI LALUAN BERBASIKAL DAN PEJALAN KAKI 3.2 JENIS LALUAN BERBASIKAL DAN PEJALAN KAKI 3.3 TAHAP LALUAN BERBASIKAL DAN PEJALAN KAKI 4.0 TEMPAT LETAK KENDERAAN 4.1 MENGURANGKAN PIAWAIAN TLK 4.2 PARK AND RIDE 4.3 DROP-OFF ZONES 5.0 REKABENTUK BANDAR SELAMAT 5.1 REKABENTUK 5.2 ELEMEN LANSKAP 5.3 KESELAMATAN SUMBER RUJUKAN: INSTITUTE FOR TRANSPORTION AND DEVELOPMENT POLICY, GHOUNGZHOAU, CHINA ITDP (8) QUEENSLAND GOVERNMENT AUSTRALIA QG (6) LAND USE AND PUBLIC TRANSPORT ACCESSIBILITY INDEX, AUSTRALIA LUPTAI (6) CALGARY CITY COUNCIL, USA CCC (6) 36

49 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 2.7 Rumusan Secara ringkasnya, kajian literatur ini telah menerangkan secara terperinci kriteria pemilihan kawasan berpotensi TOD adalah berpandukan best practice pelaksanaan TOD di dalam dan di luar negara. Kriteria bagi pembangunan TOD ini diperoleh berdasarkan daripada perbandingan hasil kajian dari pelbagai negara. Berdasarkan kepada kriteria dan konsep TOD yang telah dikemukakan ini mampu membantu di dalam proses kajian ini serta dapat mengenalpasti kesesuaian perlaksanaannya di Negeri Selangor. Hasil daripada perbandingan kriteria mengikut negara, beberapa kriteria telah diberi perhatian dan diambilkira bagi pemilihan kawasan berpotensi TOD bagi Negeri Selangor iaitu gunatanah, kemudahan dan perkhidmatan awam, pejalan kaki dan berbasikal, tempat letak kenderaan dan rekabentuk bandar selamat. 37

50 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 3.0 KAWASAN KAJIAN 3.1 Pengenalan Kajian ini adalah merupakan kajian komprehensif bagi mengenalpasti kawasan berpotensi Pembangunan Berorientasikan Transit (TOD) yang merangkumi keseluruhan Negeri Selangor. Keluasan bagi kawasan kajian 810,400 hektar dan mempunyai sembilan daerah seperti pada Rajah 3.1. Rajah 3.1 Kedudukan Sembilan Daerah dan Mukim di Negeri Selangor (Sumber: UPENS, 2013) 38

51 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 3.2 Senarai Daerah di Kawasan Kajian a) Hulu Selangor Merupakan daerah yang terbesar di negeri Selangor. Ianya terletak di utara negeri Selangor dengan keluasan 174,047 hektar. Jumlah penduduknya adalah 198,132 orang (4.1%) daripada jumlah keseluruhan penduduk Negeri Selangor (MDHS, 2013). Terdapat beberapa kawasan yang dikategorikan sebagai bandar iaitu Bernam Jaya, Kelumpang, Kuala Kubu Baru, Batang Kali, dan Serendah (RSNS, 2007). Aktiviti gunatanah di kawasan ini dimonopoli oleh sektor pertanian dan perhutanan iaitu sebanyak 84% daripada jumlah keseluruhan (PDHS, 2013). b) Sabak Bernam Merupakan daerah yang juga terletak di utara Negeri Selangor. Bandar utama di daerah ini adalah Sabak, Sungai Besar dan Sekinchan (RSNS, 2007). Berkeluasan 99,710 hektar dengan bilangan penduduk berjumlah 103,709 orang (MDTBS, 2013). Aktiviti gunatanah di Sabak Bernam ini dimonopoli oleh sektor pertanian dan perhutanan iaitu sebanyak 88% daripada jumlah keseluruhan aktiviti gunatanah di Sabak Bernam (PDSB, 2013). c) Kuala Selangor Mempunyai kawasan seluas 119, hektar dengan bilangan penduduk yang berjumlah 209,590 orang (MDKS, 2013). Terdapat beberapa bandar di Kuala Selangor iaitu Tanjung Karang, Kuala Selangor, Bestari Jaya, Batu Arang dan Puncak Alam. Terdapat kawasan yang dihubungi oleh landasan keretapi iaitu Batang Berjuntai atau dikenali sebagai Bestari Jaya di Kuang (RSNS, 2007). Bagi perkhidmatan bas pula, ia adalah dari Kuala Selangor ke Sg. Buloh dan juga Klang (EPU, 2010). Gunatanah di daerah ini adalah tertumpu kepada gunatanah sektor pertanian iaitu berkeluasan 56,400 hektar (RSNS, 2007). d) Gombak Merupakan daerah ketiga terkecil berbanding dengan daerah-daerah lain dalam Negeri Selangor. Berkeluasan 65,008 hektar dengan bilangan penduduk seramai 682,226 orang (PTDG, 2013). Terdapat beberapa bandar di daerah Gombak iaitu Bandar Baru Selayang, Gombak, Sungai Buloh dan Kuang (RSNS, 2007). Perkhidmatan bas yang meliputi kawasan di Lembah Klang ialah dari Titiwangsa ke Sri Gombak dan Bandar Baru Selayang/ dari Gombak ke Kg. Nahkoda dan 39

52 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Universiti Islam Malaysia (UIA) / dari Bandar Baru Selayang ke Titiwangsa/ dari Sungai Buloh ke Puncak Alam/ dari Kuala Selangor, dari Kuala Selangor ke Sungai Buloh dan Klang (EPU, 2010). Gunatanah di kawasan ini adalah terdiri dari sektor perniagaan yang meliputi kawasan seluas 1,907,269 meter persegi dan sektor industri pula meliputi kawasan seluas 1,770 hektar (RSNS, 2007). e) Petaling Petaling merupakan satu daerah yang paling maju di Negeri Selangor. Ia terletak di antara daerah Klang dan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur. Ianya mempunyai keluasan 48,432 hektar dengan bilangan penduduk seramai 638,516 orang (MPPJ, 2013). Bandar yang terdapat di daerah ini ialah Petaling Jaya, Shah Alam, Subang Jaya dan Serdang (RSNS, 2007). Rangkaian perkhidmatan bas di daerah Petaling ini adalah meliputi kawasan Shah Alam dari Seksyen 2 ke Jalan Ilham, Klang dan Hentian Pusat Bandar. Manakala dari Sri Muda akan menuju ke Klang dan juga ke Shah Alam. Bagi kawasan Subang Jaya pula adalah dari USJ 8 ke KL Sentral dan juga ke Subang Parade. Manakala dari Carrefour Subang Jaya akan menuju ke Pasar Seni dan juga ke Lagoon Perdana (EPU, 2010). Gunatanah dikawasan ini adalah terdiri dari sektor perumahan dan perniagaan yang merupakan gunatanah yang paling tertinggi berbanding dengan daerah yang lain. Gunatanah bagi sektor perumahan adalah sebanyak 362,399 bilangan unit rumah serta gunatanah bagi sektor perniagaan adalah berkeluasan 10, meter persegi (RSNS, 2007). f) Klang Klang merupakan bandar di raja bagi Negeri Selangor. Bandar ini pernah menjadi ibu Negeri Selangor sebelum wujudnya Kuala Lumpur dan Shah Alam. Ianya terletak di barat Kuala Lumpur. Berkeluasan 57,300 hektar dengan bilangan penduduk seramai 744,062 orang. Klang adalah merupakan antara bandar termaju di Selangor kerana terdapatnya pelabuhan Klang dan ia menjadi pintu masuk perkapalan utama di Malaysia (MPK, 2013). Antara bandar yang terdapat di Klang adalah Meru, Pelabuhan Klang dan Bandar Klang (RSNS, 2007). Terdapat rangkaian perkhidmatan bas di Lembah Klang iaitu dari Klang ke Sri Muda, Meru Bt 8 1/2, Banting, Seksyen 2, Shah Alam dan juga menuju ke Sunway Pyramid (EPU, 2010). Majoriti gunatanah di daerah ini adalah merupakan sektor perindustrian, perniagaan dan perkhidmatan (RSNS, 2007). 40

53 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR g) Kuala Langat Kuala Langat terletak bersempadan dengan daerah Klang dan Sepang. Sebahagian daerah Kuala Langat terletak di persisiran Selat Melaka. Daerah Kuala Langat mempunyai keluasan seluas 25,000 hektar. Jumlah penduduk adalah berjumlah 272,893 orang (MDKL, 2013). Bandar yang terdapat di daerah ini adalah Batu Laut, Morib dan Banting (RSNS, 2007). Aktiviti gunatanah daerah Kuala Langat juga adalah berlatar belakangkan perusahaan, perindustrian serta perdagangan dan pada masa kini daerah Kuala Langat mempunyai sebuah kawasan perindustrian bertaraf Zon Bebas yang terletak di Telok Panglima Garang (PDKL, 2013). h) Sepang Daerah Sepang terletak di bahagian selatan Negeri Selangor, Malaysia. Pada asalnya Sepang adalah sebuah daerah terpencil tetapi kini daerah Sepang paling dikenali sebagai tapak perlumbaan kereta berprestij Formula One dan sebagai tapak lokasi Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur (KLIA). Daerah Sepang mempunyai keluasan 49,976 hektar dengan bilangan penduduknya berjumlah 212,050 orang (PTDS, 2013). Antara bandar yang terdapat di Sepang adalah Dengkil, Cyberjaya, Sungai Pelek dan Sepang (RSNS, 2007). Peratus terbesar aktiviti gunatanah di Sepang ialah kediaman sebanyak 32.65%, diikuti pengangkutan sebanyak 26.24% dan pertanian sebanyak 22.12% daripada jumlah keseluruhan aktiviti gunatanah di Sepang (PDS, 2012). i) Hulu Langat Daerah ini terletak di Tenggara Semenanjung Malaysia yang mempunyai keluasan hektar dengan bilangan penduduk seramai 1,141,880 orang (PTDHL, 2013). Bandar yang terdapat di Hulu Langat adalah Kajang, Beranang, Semenyih, Cheras, dan Ampang (RSNS, 2007). Majoriti gunatanah bagi daerah ini adalah dikategorikan sebagai zon pengekalan, pemuliharaan dan eko perlancongan dan zon aktiviti berteknologi tinggi serta penyelidikan dan pembangunan (RSNS, 2007). 41

54 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 3.3 Kriteria Pemilihan Kawasan Kajian Pemilihan kawasan kajian adalah tertumpu kepada dua laluan utama bagi kajian ini iaitu laluan keretapi dan laluan bas. Laluan keretapi terdiri daripada laluan Seremban, laluan Perlabuhan Klang, laluan Ampang, laluan Kelana Jaya dan laluan MRT (Rajah 3.2). Manakala laluan bas dibahagikan kepada empat koridor iaitu Sabak Bernam, Tanjung Malim, Sepang dan Beranang (Rajah 3.3). Kawasan tumpuan kajian bagi kedua-dua laluan ini adalah stesen hentian keretapi dan bas. Beberapa kriteria pemilihan kawasan kajian telah dikenalpasti hasil daripada kajian literatur. Kriteria pemilihan kawasan berpotensi TOD tersebut adalah seperti: a) Gunatanah Sistem pengangkutan sangat berkait rapat dengan pembangunan tanah. Perjalanan sering berlaku dari rumah ke tempat kerja, dari rumah ke kawasan komersil dan sebagainya. Oleh yang sedemikian intensiti sesuatu gunatanah perlu berada di tahap yang tinggi bagi memastikan pembangunan sesebuah TOD ini berjaya. Gunatanah utama yang diambilkira adalah peratusan bagi gunatanah perniagaan, diikuti dengan peratusan bagi gunatanah perumahan dan seterusnya peratusan bagi kemudahan awam. Hal ini kerana, gunatanah perniagaan merupakan faktor utama bagi menyumbang kepada tarikan penduduk berbanding dengan guna tanah jenis lain. Manakala, perancangan perumahan khususnya perlu berdensiti tinggi memandangkan ia merupakan guna tanah yang menjana jumlah penduduk yang tinggi. Berdasarkan dari kajian Calthorpe (1993), perumahan yang berkepadatan tinggi dan gunatanah bercampur (mix landuse) merupakan antara elemen yang penting di dalam sesebuah pembangunan TOD. Kawasan pusat bandar perlu dirancangkan dengan lebih teliti dan efisien dengan menggalakkan mixed-use development dengan nisbah plot yang tinggi bagi menarik perhatian masyarakat menggunakannya dan menjadikan transit awam sebagai pengangkutan awam utama bagi sesebuah bandar. b) Kemudahan Awam Kemudahan awam adalah seperti pusat membeli belah, institusi pengajian, sekolah dan hospital yang berdekatan dengan kawasan kejiranan utama. 42

55 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Kemudahan awam yang perlu diambil kira adalah berdasarkan jarak kemudahan awam yang berdekatan dengan stesen transit dalam jarak lingkungan berjalan kaki. c) Tempat Letak Kenderaan Lokasi tempat letak kenderaan mempengaruhi corak perjalanan dalam lingkungan pejalan kaki daripada stesen transit. Pengurusan dan pengawalan letak kereta yang baik akan menghasilkan fenomena seperti tempat letak kenderaan yang dapat menampung penduduk sekitar, perkongsian kereta, mengurangkan bilangan perjalanan yang dijanakan, mempercepatkan masa perjalanan, mengurangkan kesesakan, mengurangkan pencemaran udara dan bunyi. Tempat letak kenderaan jenis berkelompok yang menggunakan sistem kawalan dengan menggunakan tiket letak kereta dicadangkan bagi kawasan stesen transit kerana mudah dan cepat. Mewujudkan sistem park and ride dapat menggalakkan orang awam untuk menggunakan pengangkutan awam bagi membuat perjalanan mereka seterusnya. Dengan adanya sistem park and ride yang bersistematik, dapat menjimatkan masa dalam mencari tempat letak kereta dan seterusnya dengan lebih mudah dan cepat untuk mendapatkan pengangkutan awam. d) Jarak Perjalanan Jarak perjalanan adalah merupakan faktor yang perlu diberi penekanan dalam membuat pemilihan kawasan berpotensi TOD. Jarak perjalanan pengguna yang berada tidak jauh dengan stesen transit iaitu dalam lingkungan sehingga 400 hingga 800 meter. Dengan ini pengguna hanya perlu berbasikal, berjalan kaki atau menaiki kemudahan awam seperti bas untuk menuju ke stesen. Kawasan diberikan kepada 4 peringkat pada tahap yang tinggi iaitu (100%) bagi lingkungan kurang atau pada 200 meter, tahap sederhana iaitu (75%) bagi kawasan lingkungan melebihi daripada 200 hingga atau pada 400 meter, tahap rendah iaitu (50%) bagi lingkungan melebihi daripada 400 hingga atau pada 800 meter dan tahap lemah adalah (25%) bagi lingkungan yang melebihi daripada 800 meter. Dengan adanya pemarkahan mengikut tahap peratusan, keberkesanan jarak perjalanan bagi setiap stesen dapat dikenalpasti dengan lebih mudah. 43

56 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR e) Persekitaran Jaringan Jalan dan Infrastruktur Sosial Fasiliti atau kemudahan keselamatan di jalanraya mempengaruhi kadar keselamatan bagi pejalan kaki dan pengguna kemudahan awam. Aspek keselamatan yang diambilkira adalah seperti memastikan lay-by bas disediakan di setiap stesen bas di jalan utama yang bertujuan untuk memisahkan pergerakan bas dengan kenderaan lain. Hal ini bagi mengelakkan kesesakan berlaku dan merupakan salah satu aspek keselamatan bagi kemudahan infrastruktur di jalan raya kerana memudahkan pengguna untuk turun dan naik dari bas. Seterusnya bagi keselamatan pejalan kaki, laluan khas pejalan kaki (pedestrian walkway) perlu disediakan di sepanjang laluan ke stesen. Kelebihan pedestrian walkway adalah bagi menyediakan ruang yang lebih selesa dan selamat kepada pengguna untuk mendapatkan perkhidmatan awam dari stesen berhampiran. 44

57 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 3.2 Stesen Hentian Bagi Laluan Keretapi 45

58 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Rajah 3.3 Stesen Hentian Bagi Laluan Bas 46

59 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 3.4 Rumusan Secara keseluruhannya, bahagian ini menerangkan mengenai latar belakang kawasan kajian secara terperinci bagi mengenalpasti kawasan yang berpotensi TOD. Kajian yang dijalankan ini adalah kajian terperinci mengenai perancangan dan ciri-ciri perletakan sesebuah stesen transit yang strategik serta komprehensif. Pemilihan stesen transit ini adalah berpandukan best practice pelaksanaan TOD di dalam dan di luar negara. Perbandingan kriteria ini dapat membantu dalam mengenalpasti pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor. Berdasarkan hasil daripada perbandingan tersebut, lima (5) performance criteria telah dipilih iaitu gunatanah bercampur, kemudahan dan perkhidmatan awam, kepentingan bagi mod pejalan kaki dan berbasikal, tempat letak kenderaan, serta rekabentuk pembangunan selamat. Terdapat dua laluan utama yang telah dipilih bagi tujuan kajian ini iaitu laluan keretapi dan laluan bas. Di bahagian seterusnya, kaedah pengumpulan data dan kaedah analisa akan diterangkan secara terperinci. 47

60 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 4.0 KAEDAH ANALISA DAN PENEMUAN KAJIAN 4.1 Pengenalan Bahagian ini akan memperincikan mengenai kaedah yang digunakan bagi mengenalpasti kawasan berpotensi TOD. Antara kaedah-kaedah tersebut adalah: a) Kaedah pengumpulan data b) Kaedah analisa data menggunakan aplikasi Geographic Information System (GIS) c) Kaedah analisa data menggunakan sistem Land Use Public Transport Accessibility Index (LUPTAI) 4.2 Kaedah Pengumpulan Data Bagi Kawasan Kajian Kaedah Pengumpulan Data Kaedah pengumpulan data di kawasan kajian terdiri daripada dua bahagian. Bahagian pertama adalah data sekunder. Data sekunder adalah data mengenai kawasan kajian yang diperolehi dari pihak kerajaan tempatan. Data-data ini terdiri daripada: a) Laporan Teknikal dari setiap Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) b) Data taburan gunatanah bagi Negeri Selangor c) Data laluan keretapi dan laluan bas bagi Negeri Selangor Kaedah pengumpulan data primer perlu dilakukan mengikut laluan yang telah dibincangkan di bahagian 3. Laluan tersebut meliputi laluan keretapi dan bas. Data primer ini dikumpul menggunakan senarai semak kerja lapangan (Lampiran 1). Senarai semak ini akan digunakan semasa kerja lapangan bagi mengenalpasti nilai setiap kriteria yang telah ditetapkan. 48

61 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Kaedah Analisa Data Menggunakan GIS GIS bermaksud pangkalan data sistem pengurusan berkomputer untuk menangkap, penyimpanan, analisis dan paparan data spatial. Data-data seperti data gunatanah serta kemudahan awam boleh digabungkan ke dalam sistem GIS dan mewakili sebagai lapisan peta. Apabila lapisan ini telah disediakan di atas satu sama lain, corak ruang dan hubungan akan terhasil dan output GIS kebiasaannya adalah peta. Dalam kajian ini, data gunatanah sahaja dianalisa dengan menggunakan kaedah GIS yang merangkumi data gunatanah perniagaan, perumahan, dan kemudahan awam. Nilai jumlah keluasan dan peratusan bagi taburan gunatanah akan dikenalpasti di dalam jarak 400 hingga 800 meter berjalan kaki. Kemudian analisa kriteria pemilihan kawasan dijalankan berdasarkan kepada 4 pengkelasan warna dari tahap tertinggi hingga tahap yang yang lemah iaitu daripada warna hijau, kuning, oren, dan merah. Keterangan bagi penggunaan warna tersebut adalah seperti di bawah: a) Hijau merupakan tahap yang tertinggi dengan bercirikan pembangunan berkepadatan tinggi iaitu melebihi nisbah plot 1:4. Pembangunan yang berkepadatan tinggi bagi perniagaan dan perumahan dan berketinggian melebihi 4 tingkat dan berada pada lingkungan kurang dari 200 meter jarak pejalan kaki. Manakala kemudahan awam tertumpu kepada institusi pendidikan (sekolah) dan pusat kesihatan (hospital) yang berada dalam lingkungan 200 meter dalam jarak berjalan kaki. b) Kuning (75%) merupakan tahap sederhana dengan bercirikan pembangunan yang berkepadatan sederhana atau tinggi sekurang-kurangnya mencapai nisbah plot 1:3. Pembangunan bagi perniagaan, perumahan serta kemudahan awam seperti hospital atau sekolah terletak pada jarak 200 meter hingga 400 meter dalam jarak berjalan kaki. c) Oren (50%) pula adalah tahap rendah dengan pembangunan yang berkepadatan rendah iaitu pada tahap 1:2 dan berada pada jarak 400 meter hingga 800 meter dalam jarak berjalan kaki. d) Merah (25%) merupakan tahap paling lemah dengan pembangunan yang berkepadatan rendah dan berada pada lingkungan jarak pejalan kaki melebihi 800 meter dan keatas. 49

62 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Hasil dari pengkelasan empat tahap warna ranking tersebut akan terhasil dua pelan dalam lingkungan 800 meter iaitu pelan gunatanah dan pelan ranking serta peratusan mengikut ranking. Data peratusan dari sistem GIS ini ditunjukkan di dalam senarai semak Analisa GIS Bagi Laluan Bas (Lampiran 2) dan Analisa GIS Bagi Laluan Keretapi (Lampiran 3). Manakala data bagi tempat letak kenderaan, bejalan dan berbasikal dan rekabentuk bandar selamat pula dianalisa dengan menggunakan sistem pemberat LUPTAI. Hal ini kerana, data tersebut dapat dianalisa berdasarkan jarak berjalan kaki dengan masa perjalanan dan pemerhatian berdasarkan peratusan. Penerangan lebih terperinci di bahagian Kaedah Analisa LUPTAI Kaedah Analisa Data Menggunakan Sistem Land Use and Public Transport Accessibility Index (LUPTAI) Land Use & Public Transport Accessibility Index (LUPTAI) bertujuan untuk memudahkan kaedah menganalisa bagi kemudahsampaian dengan mengambilkira jarak perjalanan ke institusi pendidikan, kesihatan, perniagaan, perumahan dengan pengangkutan awam atau berjalan kaki (Matthew, 2005). Menganalisa data yang diperoleh dengan menggunakan LUPTAI adalah merupakan suatu kaedah baru yang membantu perancang negeri dan persekutuan untuk menentukan di mana pertumbuhan bandar yang perlu diberikan tumpuan dan bagaimana untuk memaksimumkan penggunaaan tanah, pengangkutan yang berintegrasi serta menilai perkembangan pembangunan berskala besar, mengikut dasar yang bertulis dan keutamaan pembiayaan ekonomi. a) LUPTAI merupakan pengukur kemudahsampaian bagi mengukur keberkesanan tahap aksesibiliti kepada lokasi. b) LUPTAI bertujuan untuk mengukur akses lokasi ke destinasi melalui berjalan dan rangkaian pengangkutan awam iaitu merangkumi keretapi dan bas. Kemudahansampaian di dalam LUPTAI diukur berdasarkan kepada destinasi jenis gunatanah. Kemudahsampaian diukur melalui gunatanah berikut: a) Peluang Pekerjaan: Zon Perniagaan b) Kesihatan: Klinik, dan hospital c) Membeli-belah: Pusat Membeli-belah Utama (digunakan sebagai pusat membeli-belah yang utama di kawasan tersebut) d) Kewangan dan pos: Mesin juruwang automatik (ATM), bank, pejabat pos 50

63 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR e) Pendidikan: Pusat Institusi Pendidikan, Sekolah Menengah, Sekolah Kebangsaan atau Sekolah Vokasional. Kaedah LUPTAI terdiri daripada: a) mengukur kemudahsampaian berdasarkan dalam jarak berjalan kaki di dalam lingkungan 400 meter sehingga 800 meter b) mengukur destinasi penggunaan tanah berdasarkan dalam jarak berjalan kaki di dalam lingkungan 400 meter sehingga 800 meter Salah satu daripada hasil utama kaedah LUPTAI adalah indeks komposit yang menyediakan ukuran tahap capaian bagi semua destinasi penggunaan tanah dipertimbangkan dalam analisis. Indeks komposit berdasarkan sistem pemberat asas di mana setiap lapisan (iaitu perniagaan, perumahan, kesihatan, institusi pendidikan, kesihatan, membeli-belah, dan lain-lain) mempunyai nilai yang sama dan mempunyai indeks komposit bagi keseluruhan. Setiap lapisan dalam subindeks pertama digabungkan dengan satu atau lebih lapisan jenis gunatanah untuk menambah ukuran kekerapan untuk setiap sub-lapisan. Lapisan pengangkutan awam yang dipilih berdasarkan apabila manusia akan mengakses setiap perkhidmatan. Menganalisa data bagi Tempat Letak Kenderaan, Jarak Berjalan Kaki dan Keselamatan Bandar dengan menggunakan sistem pemberat LUPTAI. Sistem pemberat LUPTAI mempunyai nilai yang tersendiri dan analisa dibuat berpandukan scoreboard yang telah ditetapkan. Scoreboard merupakan kaedah penentuan kawasan TOD berdasarkan pemarkahan yang diberikan mengikut kriteria pemilihan kawasan TOD. Pemilihan kawasan ditentukan mengikut keluasan dan peratusan bagi setiap lima kriteria iaitu gunatanah bagi perniagaan, perumahan dan kemudahan awam, mod bn berbasikal, tempat letak kenderaan serta rekabentuk bandar selamat (Jadual 4.1 dan 4.2) 51

64 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 4.1 Kriteria pemarkahan scoreboard bagi mengenalpasti kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor (sambungan) Peringkat Parameter Lemah Rendah Sederhana Tinggi Lingkungan (meter) > 600m < x < x 600m Perniagaan Maksimum nisbah plot di Negeri Selangor 1:4 Sumber: Laporan Pemeriksaan RSN Selangor Lingkungan > Kepadatan Tinggi/Rendah Lingkungan 600m < x Kepadatan Tinggi/Rendah Lingkungan < x 600m Nisbah plot 1:3 Kepadatan Tinggi Lingkungan 400 m Nisbah melebihi 1:4 Kepadatan Tinggi plot 1 2 Gunatanah Kemudahan Awam Perumahan Kepadatan Penduduk 1 km² = 100 hek 60 unit/hek Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Laporan Pemeriksaan RSN Selangor Kemudahan Awam Kepadatan Penduduk 1 km² = 100 hek Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Laporan Pemeriksaan RSN Selangor * (luas [km 2 /peratus[%]) Jumlah Kecil (%) Lingkungan > Kepadatan Tinggi/Rendah Cth: Rumah Teres / Bandung Rumah Sesebuah Pangsapuri Kondominium Lingkungan > Sekolah SR:Kelas =1:25 SM:Kelas =1:25 3,000 penduduk (12 bilik darjah) 10,800 penduduk (40 bilik darjah) Hospital : katil/pddk 1:5 Lingkungan 600m < x Kepadatan Tinggi/Rendah Cth: Rumah Teres / Bandung Rumah Sesebuah Pangsapuri Kondominium Lingkungan 600m < x Sekolah SR:Kelas =1:25 SM:Kelas =1:25 3,000 penduduk (12 bilik darjah) 10,800 penduduk (40 bilik darjah) Hospital : katil/pddk 1:5 Lingkungan < x 600m Nisbah plot 1:4 Kepadatan Tinggi cth: Pangsapuri Kondominium Lingkungan < x 600m berjalan kaki * Sekolah SR:Kelas =1:25 SM:Kelas =1:25 3,000 penduduk (12 bilik darjah) 10,800 penduduk (40 bilik darjah) Hospital : katil/pddk 1:5 Lingkungan 400 m Nisbah melebihi 1:4 Kepadatan Tinggi cth: Pangsapuri Kondominium plot Lingkungan 400 m berjalan kaki Sekolah SR:Kelas =1:25 SM:Kelas =1:25 3,000 penduduk (12 bilik darjah) 10,800 penduduk (40 bilik darjah) Hospital : katil:pddk 1:5 52

65 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 4.1 Kriteria pemarkahan scoreboard bagi mengenalpasti kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor (sambungan) PEMARKAHAN JARAK LALUAN PEJALAN KAKI (Rujuk perincian dalam Jadual 4.2) 1 POINT 2 POINT 3 POINT 4 POINT Lemah (25%) Rendah (50%) Sederhana (75%) Tinggi (100%) 3 Berjalan kaki dan Berbasikal General walking distance is about 5 minutes or (.25 miles) Sumber: O Sullivan, Sean and John Morrall. Walking Distances to and from Light-Rail Transit Stations. Transportation Research Record 1538; Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Jarak dan masa berjalan dari stesen hentian Jarak laluan pejalan kaki berhubungan di setiap segmen hentian Jarak untuk mendapatkan pengangkutan awam bas / teksi > >20 minit 600m < x 15 minit < x 600m 10 minit 5 minit Jarak untuk berhubung antara stesen dengan guna tanah lain TEMPAT LETAK KENDERAAN (TLK) Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. > >20 minit 600m < x 15 minit < x 600m 10 minit 5 minit Jarak laluan pejalan kaki ke Park and Ride 4 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Jarak laluan pejalan kaki ke Tempat Letak Kereta Jarak laluan pejalan kaki ke Tempat Letak Motosikal On Street Parking Jumlah kereta Jumlah Motosikal Off Street Parking 35% daripada kawasan tapak < 20% daripada kawasan tapak < 35% daripada kawasan tapak < 40% daripada kawasan tapak < 25% daripada kawasan tapak < 60% daripada kawasan tapak < 15% daripada kawasan tapak > 80% daripada kawasan tapak Jumlah kereta Jumlah Motosikal 53

66 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 4.1 Kriteria pemarkahan scoreboard bagi mengenalpasti kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor (sambungan) 4 Tempat Letak Kenderaan (TLK) KADAR CAJ TEMPAT LETAK KERETA Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Mengikut kadar yang telah ditetapkan oleh Majlis Tempat letak kereta di kawasan perumahan, pemilik premis di kawasan warisan yang masih menetap/ menggunakan bangunan warisan, tempat letak motosikal, tempat letak beca dan tempat letak basikal pula hendaklah disediakan secara percuma. < 20% mengikut kadar yang ditetapkan 30% mengikut kadar yang ditetapkan 50% mengikut kadar yang ditetapkan 100% mengikut kadar yang ditetapkan Kecuali di kawasan komersial, PBT atau pengusaha dikenakan bayaran yang berpatutan 5 Rekabentuk Bandar Selamat REKABENTUK BANDAR SELAMAT Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Laluan pejalan kaki mempunyai kemudahan berbumbung / perlindungan Laluan pejalan kaki yang selesa dan selamat berpagar atau rel penghadang, `bollard, `kerb dan sebagainya Laluan pejalan kaki yang berhubung/berterusan Laluan Pejalan Kaki berhubung dengan perhentian Bas / Teksi/ Lay by Laluan Pejalan Kaki yang berlanskap dengan pokok-pokok renek dan `hardscape dan pokok teduhan Laluan Pejalan Kaki berhubung dengan laluan jejantas < 30% daripada semua < 60% daripada semua < 80% daripada semua > 80% daripada semua *Jumlah Kecil mengikut pemarkahan point yang paling maksimum diperolehi Jumlah Kecil (%) JUMLAH KESELURUHAN 54

67 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 4.2 Carta Mengenalpasti Jarak Laluan Pejalan Kaki dan Tempat Letak Kenderaan Mod Jarak Laluan Pejalan Kaki (m) Masa (min) m 15min 20m 100 T S R L 200 T S R L 300 T S R L 400 T S R L 500 S S R L 600 S S R L 700 R R R L 800 R R R L 900 L L L L 1000 L L L L PEMARKAHAN 2 JARAK LALUAN PEJALAN KAKI General walking distance is about 5 minutes or (.25 miles) Sumber: O Sullivan, Sean and John Morrall. Walking Distances to and from Light-Rail Transit Stations. Transportation Research Record 1538; Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Jarak dan masa berjalan dari stesen hentian Jarak laluan pejalan kaki berhubungan di setiap segmen hentian Jarak untuk mendapatkan pengangkutan awam bas / teksi Jarak untuk berhubung antara stesen dengan guna tanah lain 1 POINT 2 POINT 3 POINT 4 POINT Lemah (25%) Rendah (50%) Sederhana (75%) Tinggi (100%) > >20 minit 600m < x 15 minit < x 600m 10 minit 5 minit Petunjuk: T S Tinggi Sederhana R L Rendah Lemah Mod Tempat Letak Kenderaan (TLK) Masa (min) m 15min 20m 100 T S R L 200 T S R L 300 T S R L 400 T S R L 500 S S R L 600 S S R L 700 R R R L 800 R R R L 900 L L L L 1000 L L L L PEMARKAHAN 3 TEMPAT LETAK KENDERAAN (TLK) Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Jarak laluan pejalan kaki ke Park and Ride Jarak laluan pejalan kaki ke Tempat Letak Kereta Jarak laluan pejalan kaki ke Tempat Letak Motosikal Jarak laluan pejalan kaki ke Park and Ride 1 POINT 2 POINT 3 POINT 4 POINT Lemah (25%) Rendah (50%) Sederhana (75%) Tinggi (100%) > >20 minit 600m < x 15 minit < x 600m 10 minit 5 minit 55

68 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 4.3 Penemuan Kajian Berdasarkan kepada kaedah yang telah digunakan, terdapat 88 kawasan berpotensi TOD yang telah dikenalpasti mengikut empat tahap warna ranking telah dihasilkan sistem GIS. Analisa nilai peratusan bagi setiap pengkelasan warna akan dinilai berdasarkan keutamaan kepada warna hijau (tinggi). Kesemua analisa yang telah ditetapkan berdasarkan sistem GIS akan disusun berdasarkan kepada nilai peratusan yang tertinggi dan diikuti nilai peratusan yang rendah bagi mendapatkan analisa pengumpulan data yang tepat bagi pusat-pusat berpotensi TOD. Hasil keputusan bagi pengumpulan data analisa dan penemuan berpandukan GIS taburan gunatanah dan ranking bagi laluan keretapi (Jadual 4.3, 4.4 dan 4.5) manakala laluan bas (Jadual 4.6, 4.7, 4.8 dan 4.9) 1. Laluan Keretapi a) KTM Komuter Jadual 4.3 Data Analisa Laluan KTM Komuter KTM No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN SUBANG JAYA KTM STESEN HENTIAN PETALING KTM STESEN HENTIAN KLANG KTM STESEN HENTIAN SERDANG KTM STESEN HENTIAN SETIA JAYA KTM STESEN HENTIAN KAJANG KTM STESEN HENTIAN SHAH ALAM KTM STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH KTM STESEN HENTIAN SERI SETIA KTM STESEN HENTIAN KAMPUNG DATO HARON KTM STESEN HENTIAN BATANG KALI KTM STESEN HENTIAN RAWANG KTM STESEN HENTIAN UKM KTM STESEN HENTIAN BANGI KTM STESEN HENTIAN JALAN TEMPLER KTM STESEN HENTIAN KTM BATU CAVES KTM STESEN HENTIAN GOMBAK KTM STESEN HENTIAN RASA KTM STESEN HENTIAN SERENDAH KTM

69 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR b) LRT Jadual 4.4 Data Analisa Laluan LRT No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KELANA JAYA LINE 1 STESEN HENTIAN TAMAN BAHAGIA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN PARAMOUNT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN UNIVERSITI KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN ASIA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN KELANA JAYA KELANA JAYA LINE AMPANG LINE 7 STESEN HENTIAN CAHAYA AMPANG LINE STESEN HENTIAN AMPANG AMPANG LINE STESEN HENTIAN CEMPAKA AMPANG LINE LRT EXTENSION 10 STESEN HENTIAN TAMAN MELATI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN ARA DAMANSARA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN PUTRA HEIGHT LRT EXTENSION STESEN HENTIAN WANGSA MAJU LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SUBANG JAYA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN GLENMARIE LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SRI RAMPAI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN USJ 21 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN USJ 7 LRT EXTENSION LRT c) MRT Jadual 4.5 Data Analisa Laluan MRT MRT No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN KOTA DAMANSARA MRT STESEN HENTIAN TAMAN CUEPACS MRT STESEN HENTIAN BANDAR KAJANG MRT STESEN HENTIAN THE CURVE MRT STESEN HENTIAN ONE UTAMA MRT STESEN HENTIAN BALAKONG MRT STESEN HENTIAN BANDAR TUN HUSSEIN ONN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNWAY MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNTEX MRT STESEN HENTIAN SAUJANA IMPIAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN MESRA MRT STESEN HENTIAN KAMPUNG BARU SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN KAJANG MRT STESEN HENTIAN TAMAN KOPERASI MRT STESEN HENTIAN PJU 5 MRT STESEN HENTIAN RRI MRT STESEN HENTIAN TAMAN INDUSTRI SUNGAI BULOH MRT

70 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 2. Laluan Bas a) KL ke Sabak Bernam Jadual 4.6 Data Analisa Laluan Bas (KL ke Sabak Bernam) LALUAN BAS No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KL - SABAK 1 STESEN HENTIAN KLANG PARADE KL - SABAK STESEN HENTIAN PEKAN MERU KL - SABAK STESEN HENTIAN STARBUCK SETIA ALAM KL - SABAK STESEN HENTIAN BANGUNAN UMNO KAPAR KL - SABAK STESEN HENTIAN BAZAR RAKYAT KL - SABAK b) KL ke Tanjung Malim Jadual 4.7 Data Analisa Laluan Bas (KL ke Tanjung Malim) LALUAN BAS No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KL TANJUNG MALIM 1 STESEN HENTIAN SMK TAMAN SELAYANG KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KOMPLEKS AMANIAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN RASA, HULU SELANGOR KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN RAWANG CENTRE KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN WARTA LAMA KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN TAMAN RIMBA TEMPLER KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN BATANG KALI KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SERENDAH KL TANJUNG MALIM c) KL ke Beranang Jadual 4.8 Data Analisa Laluan Bas (KL ke Beranang) LALUAN BAS No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KL - BERANANG 1 STESEN HENTIAN KOLEJ MARA KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA KL - BERANANG STESEN HENTIAN HOSPITAL KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI JUBIN KL - BERANANG STESEN HENTIAN KOMPLEKS KOTA KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN HOSPITAL BARU KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN SIMPANG JLN RINCHING TENGAH KL - BERANANG STESEN HENTIAN SIMPANG TMN ASA JAYA KL - BERANANG STESEN HENTIAN TMN MEWAH, JLN SEMENYIH KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI HARDWARE RINCHING KL - BERANANG

71 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR d) KL ke Sepang Jadual 4.9 Data Analisa Laluan Bas (KL ke Sepang) LALUAN BAS No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KLANG - SEPANG 1 STESEN HENTIAN SEKOLAH MEN. TEKNIK KLANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN JUSCO BUKIT TINGGI KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH TENGKU AMPUAN RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN CONVENT TENGKU KELANA KL - SEPANG STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN DUKU KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-JAMIYAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN TAMAN DATO HORMAT KL - SEPANG STESEN HENTIAN TELOK PANGLIMA GARANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN UTAMA KL - SEPANG Hirarki Pusat-Pusat Berpotensi TOD Hasil daripada kajian yang dilakukan. Berdasarkan kepada hasil analisa jumlah hentian stesen yang telah dikenalpasti, terdapat 88 jumlah hentian stesen pusat berpotensi TOD ini telah dicadangkan mengikut hirarki dengan gabungan kedua jenis laluan pengangkutan awam iaitu keretapi dan bas dan disenaraikan secara terperinci (Jadual 4.10) 59

72 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 4.10 Data Analisa Keseluruhan Pusat-Pusat Berpotensi TOD No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN KOTA DAMANSARA MRT STESEN HENTIAN SUBANG JAYA KTM STESEN HENTIAN TAMAN CUEPACS MRT STESEN HENTIAN BANDAR KAJANG MRT STESEN HENTIAN THE CURVE MRT STESEN HENTIAN PETALING KTM STESEN HENTIAN ONE UTAMA MRT STESEN HENTIAN TAMAN BAHAGIA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN BALAKONG MRT STESEN HENTIAN BANDAR TUN HUSSEIN ONN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNWAY MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNTEX MRT STESEN HENTIAN SAUJANA IMPIAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN MESRA MRT STESEN HENTIAN KAMPUNG BARU SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN KAJANG MRT STESEN HENTIAN KLANG KTM STESEN HENTIAN TAMAN KOPERASI MRT STESEN HENTIAN SERDANG KTM STESEN HENTIAN TAMAN MELATI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SETIA JAYA KTM STESEN HENTIAN CAHAYA AMPANG LINE STESEN HENTIAN KAJANG KTM STESEN HENTIAN PJU 5 MRT STESEN HENTIAN SMK TAMAN SELAYANG KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN RRI MRT STESEN HENTIAN ARA DAMANSARA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SEKOLAH MEN. TEKNIK KLANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN JUSCO BUKIT TINGGI KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH TENGKU AMPUAN RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN SHAH ALAM KTM STESEN HENTIAN TAMAN PARAMOUNT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN CONVENT TENGKU KELANA KL - SEPANG STESEN HENTIAN KOMPLEKS AMANIAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN DUKU KL - SEPANG STESEN HENTIAN UNIVERSITI KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN KOLEJ MARA KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA KL - BERANANG STESEN HENTIAN MASJID AL-JAMIYAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH KTM STESEN HENTIAN KLANG PARADE KL - SABAK STESEN HENTIAN TAMAN DATO HORMAT KL - SEPANG STESEN HENTIAN HOSPITAL KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI JUBIN KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERI SETIA KTM STESEN HENTIAN PUTRA HEIGHT LRT EXTENSION STESEN HENTIAN AMPANG AMPANG LINE STESEN HENTIAN KOMPLEKS KOTA KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAMPUNG DATO HARON KTM STESEN HENTIAN RASA, HULU SELANGOR KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN TELOK PANGLIMA GARANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN PEKAN MERU KL - SABAK STESEN HENTIAN RAWANG CENTRE KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN STARBUCK SETIA ALAM KL - SABAK STESEN HENTIAN CEMPAKA AMPANG LINE STESEN HENTIAN BANGUNAN UMNO KAPAR KL - SABAK STESEN HENTIAN BATANG KALI KTM STESEN HENTIAN RAWANG KTM STESEN HENTIAN UKM KTM STESEN HENTIAN BAZAR RAKYAT KL - SABAK STESEN HENTIAN ASIA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN WARTA LAMA KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN BANGI KTM STESEN HENTIAN JALAN TEMPLER KTM STESEN HENTIAN WANGSA MAJU LRT EXTENSION STESEN HENTIAN KTM BATU CAVES KTM STESEN HENTIAN KELANA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN SUBANG JAYA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN GOMBAK KTM STESEN HENTIAN GLENMARIE LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SRI RAMPAI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN HOSPITAL BARU KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN RASA KTM STESEN HENTIAN TAMAN RIMBA TEMPLER KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SIMPANG JLN RINCHING TENGAH KL - BERANANG STESEN HENTIAN BATANG KALI KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN USJ 21 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SIMPANG TMN ASA JAYA KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERENDAH KTM STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN UTAMA KL - SEPANG STESEN HENTIAN USJ 7 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN TAMAN INDUSTRI SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN TMN MEWAH, JLN SEMENYIH KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERENDAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KEDAI HARDWARE RINCHING KL - BERANANG

73 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 4.5 Rumusan Kesimpulan daripada analisa yang telah dilakukan, pelbagai kaedah perlaksanaan digunakan sepenuhnya bagi mengenalpasti pusat-pusat berpotensi TOD. Beberapa kaedah telah digunakan melalui analisa bagi kajian ini adalah pengumpulan data primer dan sekunder dari kerja lapangan, kaedah aplikasi perisian GIS dan sistem LUPTAI bagi mendapatkan analisa yang tepat pengumpulan data digunakan sepenuhnya bagi mengenalpasti pusat-pusat berpotensi TOD. Hasil daripada bahagian ini, terdapat 88 pusat-pusat yang berpotensi sebagai TOD telah dikenalpasti mengikut hirarki secara terperinci melalui hasil gabungan kedua jenis laluan pengangkutan awam iaitu keretapi dan bas. 61

74 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 5.0 CADANGAN PUSAT BERPOTENSI TOD 5.1 Pengenalan Bahagian ini menerangkan cadangan kajian secara menyeluruh yang berasaskan kepada hasil analisis dan penemuan daripada bahagian 4. Beberapa bentuk cadangan kajian yang dikemukakan adalah berkait rapat dengan objektif kajian pada bahagian (d) iaitu: a) Mengenalpasti dan membuat perbandingan best practice perlaksanaan TOD di negara luar dan kesesuaian perlaksanaannya di Negeri Selangor. b) Mengenalpasti dan menganalisa kriteria pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor. c) Mengenalpasti dan mencadangkan pusat-pusat berpotensi TOD mengikut hirarki secara terperinci. d) Mengenalpasti tahap dan ciri-ciri pembangunan yang perlu disediakan di setiap pusat TOD yang dicadangkan. Pembangunan Berorientasikan Transit (TOD) adalah satu bentuk pembangunan bercampur yang merujuk kepada kawasan yang terletak dalam lingkungan dari stesen transit rel ringan (LRT), MRT, komuter KTM, atau mana-mana rangkaian bas awam. Pembangunan berasaskan TOD ini dilaksanakan berdasarkan pembanguna smarth growth dengan mengoptimakan penggunaan tanah yang terdapat di sekeliling stesen transit. Ia juga merujuk kepada corak pembangunan yang berkepadatan tinggi dan pembangunan bercampur, pembangunan menggunakan infrastruktur sedia ada, mengoptimumkan penggunaan rangkaian transit serta meningkatkan mobiliti untuk masyarakat tempatan. Konsep ini mula diperkenalkan oleh Jururancang Bandar berbangsa Amerika, Peter Calthorpe yang melihat kualiti hidup komuniti sesuatu kejiranan akan dapat dipertingkatkan melalui pengurangan kos pengangkutan, pengurangan kesan alam sekitar dan alternatif kepada penyelesaian masalah kesesakan lalu lintas. TOD direka untuk menggalakkan penggunaan pengangkutan awam dan mengelakkan 62

75 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR urban sprawl. Ciri-ciri TOD adalah pembangunan bercampur yang akan menggunakan sepenuhnya kemudahan transit dan penyediaan pejalan kaki lengkap dengan kemudahan lintasan pejalan kaki. TOD mula dilaksanakan di kawasan Amerika Utara (Ontario, Virgina, Colorado), Amerika Latin (Brazil dan Guatemala), eropah (Paris, dan Netehrlands) dan Asia (Melbourne dan Hong Kong). Kajian literatur ini telah menerangkan secara terperinci kriteria pemilihan kawasan berpotensi TOD adalah berpandukan best practice pelaksanaan TOD di dalam dan di luar negara. Kriteria bagi pembangunan TOD ini diperoleh berdasarkan daripada perbandingan hasil kajian dari pelbagai negara. Berdasarkan kepada kriteria dan konsep TOD yang telah dikemukakan ini mampu membantu di dalam proses kajian ini serta dapat mengenalpasti kesesuaian perlaksanaannya di Negeri Selangor. Hasil daripada perbandingan kriteria mengikut negara, beberapa kriteria telah diberi perhatian dan diambilkira bagi pemilihan kawasan berpotensi TOD bagi Negeri Selangor iaitu gunatanah, kemudahan dan perkhidmatan awam, pejalan kaki dan berbasikal, tempat letak kenderaan dan rekabentuk bandar selamat. Perbandingan ini akan membantu dalam mengenalpasti pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor. Berikut merupakan perbandingan kriteria TOD yang dijalankan dari pelbagai negara. (Jadual 5.1) Jadual 5.1 Performance Criteria bagi Mengenalpasti Pusat Berpotensi TOD PERFORMANCE CRITERIA TOD QG ITDP LUPTAI CCC 1.0 GUNATANAH 1.1 GUNATANAH BERCAMPUR 1.2 KEPADATAN 1.3 SKALA PEMBANGUNAN 1.4 JARAK PEJALAN KAKI (WALKING DISTANCE) 1.5 KESINAMBUNGAN (CONTINUITY) 2.0 KEMUDAHAN DAN PERKHIDMATAN AWAM 2.1 KEMUDAHAN AWAM 2.2 KAWASAN TUMPUAN (NODES) 2.3 RUANG AWAM (PUBLIC REALM) 3.0 PEJALAN KAKI DAN BERBASIKAL 3.1 KUALITI LALUAN BERBASIKAL DAN PEJALAN KAKI 3.2 JENIS LALUAN BERBASIKAL DAN PEJALAN KAKI 3.3 TAHAP LALUAN BERBASIKAL DAN PEJALAN KAKI 4.0 TEMPAT LETAK KENDERAAN 4.1 MENGURANGKAN PIAWAIAN TLK 4.2 PARK AND RIDE 4.3 DROP-OFF ZONES 5.0 REKABENTUK BANDAR SELAMAT 5.1 REKABENTUK 5.2 ELEMEN LANSKAP 5.3 KESELAMATAN SUMBER RUJUKAN: INSTITUTE FOR TRANSPORTION AND DEVELOPMENT POLICY, GHOUNGZHOAU, CHINA ITDP (8) QUEENSLAND GOVERNMENT AUSTRALIA QG (6) LAND USE AND PUBLIC TRANSPORT ACCESSIBILITY INDEX, AUSTRALIA LUPTAI (6) CALGARY CITY COUNCIL, USA CCC (6) 63

76 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 5.2 Dasar dan Perlaksanaan TOD Dalam dan Luar Negara Dasar Dan Perlaksanaan TOD Di Luar Negara Dari segi perlaksanaan di Queensland, Government Australia telah menggunapakai konsep TOD berdasarkan kepada 6 prinsip iaitu gunatanah bercampur, kemudahan dan perkhidmatan awam, pejalan kaki dan berbasikal, tempat letak kenderaan dan rekabentuk pembangunan selamat Dasar Dan Perlaksanaan TOD Di Malaysia Dasar Perbandaran Negara (DPN) telah menetapkan langkah mengintegrasikan sistem pengangkutan awam di dalam perancangan gunatanah dengan menggunakan konsep TOD melalui Strategi DPN 15; Sistem Pengangkutan Awam Yang Bersepadu, Efisien dan Mesra Pengguna Dibangunkan. Ini adalah selaras dengan dasar-dasar RFN: RFN: Konsep TOD dijadikan sebagai asas perancangan bandar bagi memastikan pengangkutan awam yang berdaya maju. RFN: Sistem pengangkutan di semua bandar-bandar utama hendaklah menerima pakai perpecahan mod 50:50 antara pengangkutan awam dan swasta. TOD bertujuan untuk melaksanakan pendekatan yang lebih mampan dengan perancangan penggunaan tanah di sekitar stesen transit. Dari segi perlaksanaan di Malaysia, DBKL telah menggunapakai konsep TOD berdasarkan Draf Pelan Bandar Raya Kuala Lumpur Pembangunan TOD barada dalam lingkungan 400 meter daripada stesen transit dan nisbah plot maksima dibenarkan sehingga 1:10. Selain itu, konsep TOD bagi Rancangan Pembangunan Komprehensif untuk Wilayah Ekonomi Johor Selatan (SJER CDP 2025) dimana kawasan TOD berada dalam lingkungan 400 meter dan nisbah plot maksima 1:7. 64

77 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 5.3 Tahap Pembangunan Pusat Cadangan TOD Berdasarkan kepada analisis yang telah dilakukan, terdapat 88 pusat-pusat berpotensi TOD yang telah dikenalpasti di Negeri Selangor. Pemilihan kawasan adalah merupakan laluan perkhidmatan pengangkutan awam bas dan keretapi. Dua kategori laluan telah diganbungkan bagi mendapatkan jumlah keseluruhan pusatpusat berpotensi TOD mengikut hirarki. Berdasarkan kepada susunan berikut, beberapa tahap telah di kenalpasti iaitu tahap A, tahap B, dan tahap C dengan bercirikan pembangunan yang mempunyai efektif agar dapat mewujudkan transit sebagai penyokong pembangunan gunatanah dan kediaman berkepadatan tinggi, meningkatkan pengurusan kemudahan dan perkhidmatan awam, meningkatkan penggunaan perkongsian mod, pemantapan sistem pengangkutan dan perhubungan, serta dapat mewujudkan senibina rekabentuk pembangunan selamat dan berdaya huni lepada setiap pusat-pusat berpotensi TOD. Beberapa tahap pembangunan pusat cadangan TOD telah dikenalpasti hasil daripada kajian analisis yang telah dibuat dengan berdasarkan kepada hirarki pusat-pusat berpotensi TOD. Antara tahap pembangunan bagi pusat-pusat berpotensi TOD adalah: Tahap A : Tahap A merupakan jumlah bagi kategori tinggi (hijau) yang mencatatkan jumlah peratusan 50% dan ke atas sahaja. Tahap B: Manakala bagi Tahap B pula merupakan jumlah bagi kategori tinggi (hijau) yang mencatatkan peratusan sebanyak kurang daripada 50% hingga 10% Tahap C: Bagi tahap C pula merupakan jumlah yang terendah iaiti kurang daripada 10% bagi kategori tinggi (hijau). Berikut merupakan senarai kawasan bagi pusat-pusat berpotensi TOD yang telah disusun mengikut susunan dan secara berperingakat mengikut tahap pembangunan. (Jadual 5.2 hingga 5.4) 65

78 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 5.2 Senarai Pusat-Pusat Berpotensi TOD Mengikut Peratusan Kedudukan Hirarki Bagi Tahap A Data Analisa Hirarki Pusat-Pusat Berpotensi TOD (Tahap A) No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN KOTA DAMANSARA MRT STESEN HENTIAN SUBANG JAYA KTM STESEN HENTIAN TAMAN CUEPACS MRT STESEN HENTIAN THE CURVE MRT STESEN HENTIAN PETALING KTM STESEN HENTIAN ONE UTAMA MRT STESEN HENTIAN TAMAN BAHAGIA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN BALAKONG MRT STESEN HENTIAN BANDAR TUN HUSSEIN ONN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNWAY MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNTEX MRT STESEN HENTIAN SAUJANA IMPIAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN MESRA MRT STESEN HENTIAN KAMPUNG BARU SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN KAJANG MRT STESEN HENTIAN KLANG KTM STESEN HENTIAN TAMAN KOPERASI MRT Jadual 5.3 Senarai Pusat-Pusat Berpotensi TOD Mengikut Peratusan Kedudukan Hirarki Bagi Tahap B Data Analisa Hirarki Pusat-Pusat Berpotensi TOD (Tahap B) No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN SERDANG KTM STESEN HENTIAN TAMAN MELATI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SETIA JAYA KTM STESEN HENTIAN CAHAYA AMPANG LINE STESEN HENTIAN KAJANG KTM STESEN HENTIAN PJU 5 MRT STESEN HENTIAN SMK TAMAN SELAYANG KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN RRI MRT STESEN HENTIAN ARA DAMANSARA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SEKOLAH MEN. TEKNIK KLANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN JUSCO BUKIT TINGGI KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH TENGKU AMPUAN RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN SHAH ALAM KTM STESEN HENTIAN TAMAN PARAMOUNT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN CONVENT TENGKU KELANA KL - SEPANG STESEN HENTIAN KOMPLEKS AMANIAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN DUKU KL - SEPANG STESEN HENTIAN UNIVERSITI KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN KOLEJ MARA KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA KL - BERANANG STESEN HENTIAN MASJID AL-JAMIYAH KL - SEPANG

79 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 5.4 Senarai Pusat-Pusat Berpotensi TOD Mengikut Peratusan Kedudukan Hirarki Bagi Tahap C Data Analisa Hirarki Pusat-Pusat Berpotensi TOD (Tahap C) No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN MASJID AL-RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH KTM STESEN HENTIAN KLANG PARADE KL - SABAK STESEN HENTIAN TAMAN DATO HORMAT KL - SEPANG STESEN HENTIAN HOSPITAL KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI JUBIN KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERI SETIA KTM STESEN HENTIAN PUTRA HEIGHT LRT EXTENSION STESEN HENTIAN AMPANG AMPANG LINE STESEN HENTIAN KOMPLEKS KOTA KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAMPUNG DATO HARON KTM STESEN HENTIAN RASA, HULU SELANGOR KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN TELOK PANGLIMA GARANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN PEKAN MERU KL - SABAK STESEN HENTIAN RAWANG CENTRE KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN STARBUCK SETIA ALAM KL - SABAK STESEN HENTIAN CEMPAKA AMPANG LINE STESEN HENTIAN BANGUNAN UMNO KAPAR KL - SABAK STESEN HENTIAN BATANG KALI KTM STESEN HENTIAN RAWANG KTM STESEN HENTIAN UKM KTM STESEN HENTIAN BAZAR RAKYAT KL - SABAK STESEN HENTIAN ASIA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN WARTA LAMA KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN BANGI KTM STESEN HENTIAN JALAN TEMPLER KTM STESEN HENTIAN WANGSA MAJU LRT EXTENSION STESEN HENTIAN KTM BATU CAVES KTM STESEN HENTIAN KELANA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN SUBANG JAYA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN GOMBAK KTM STESEN HENTIAN GLENMARIE LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SRI RAMPAI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN HOSPITAL BARU KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN RASA KTM STESEN HENTIAN TAMAN RIMBA TEMPLER KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SIMPANG JLN RINCHING TENGAH KL - BERANANG STESEN HENTIAN BATANG KALI KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN USJ 21 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SIMPANG TMN ASA JAYA KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERENDAH KTM STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN UTAMA KL - SEPANG STESEN HENTIAN USJ 7 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN TAMAN INDUSTRI SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN TMN MEWAH, JLN SEMENYIH KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERENDAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KEDAI HARDWARE RINCHING KL - BERANANG

80 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Ciri-ciri Pembangunan Gunatanah Mengikut Tahap Langkah utama dalam mengintegrasikan pembangunan guna tanah dengan menggalakkan pembangunan berorientasikan transit bagi menyokong pengangkutan awam adalah untuk memberi keutamaan kepada kawasan pembangunan di sekitar stesen transit. Perkara ini perlu dilaksanakan melalui performance criteria pembangunan di dalam kawasan berpotensi TOD yang telah ditetapkan. Bagi memudahkan dalam perlaksanaan TOD dengan menggabungkan pembangunan bercampur dengan kediaman yang berkepadatan tinggi, nisbah plot yang tinggi bagi komersial serta kemudahan awam. Bagi mengenalpasti sesebuah kawasan tersebut sebagai sebuah TOD harus diberikan penekanan terhadap performance criteria seperti berikut: Jadual 5.5 Performance Criteria bagi Mengenalpasti Pusat Berpotensi TOD bagi Negeri Selangor Performance Criteria Prinsip 1: Transit Penyokong Pembangunan Gunatanah dan Kediaman Berkepadatan Tinggi Prinsip 2: Meningkatkan Pengurusan Kemudahan dan Perkhidmatan Awam Prinsip 3: Meningkatkan Penggunaan Perkongsian Mod Prinsip 4: Memantapkan Keberkesanan Sistem Pengangkutan dan Perhubungan Prinsip 5: Mewujudkan Senibina Rekabentuk Pembangunan Selamat dan Berdaya Huni Jadual 5.6 Polisi Penentuan Pembangunan Pusat Berpotensi TOD di Negeri Selangor POLISI a) GUNATANAH b) KEMUDAHAN DAN PERKHIDMATAN AWAM c) PERKONGSIAN MOD d) SISTEM PENGANGKUTAN AWAM e) REKABENTUK BANDAR SELAMAT CIRI - CIRI PEMBANGUNAN Transit Penyokong Pembangunan Gunatanah dan Kediaman Berkepadatan Tinggi Densiti / Kepadatan 1.3 Skala Pembangunan / Intensiti 1.4 Jarak Pejalan Kaki (Extent / Walking Catchment) 1.5 Kesinambungan (Continuity) Meningkatkan Pengurusan Kemudahan dan Perkhidmatan Awam 2.1 Kemudahan Awam 2.2 Kawasan Tumpuan (Landmark) 2.3 Ruang Awam (Public Realm) Meningkatkan Penggunaan Perkongsian Mod 3.1 Kualiti Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki 3.2 Jenis Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki 3.3 Tahap Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Memantapkan Keberkesanan Sistem Pengangkutan dan Perhubungan 4.1 TLK 4.2 Kecekapan Pengangkutan Mewujudkan Senibina Rekabentuk Pembangunan Selamat dan Berdaya Huni 5.1 Pembangunan Jangka Masa Panjang 5.2 Rekabentuk Senibina 5.3 Elemen Lanskap 5.4 Keselamatan dan Kemudahsampaian 68

81 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR a) Gunatanah Perlaksanaan TOD dengan menggabungkan pembangunan bercampur dengan kediaman yang berkepadatan tinggi, nisbah plot yang tinggi bagi komersial serta kemudahan awam. Transit sokongan guna tanah dan aktiviti menggalakkan penggunaan transit dan meningkatkan kecekapan rangkaian pengangkutan. Transit sokongan kegunaan tanah adalah terdiri daripada peluang pekerjaan (komersial, pejabat, dan industri), kegunaan kediaman (kepadatan tinggi), kesinambungan di antara penyediaan laluan pejalan kaki uatama di hadapan bangunan, aktiviti peruncitan (berorientasikan runcit di sepanjang laluan pejalan kaki dan pusat membeli-belah dengan menyediakan sambungan pejalan kaki bagus), kawasan kemudahan awam, hiburan, rekreasi dan kebudayaan. Pembangunan gunatanah terletak dalam lingkungan 800 meter jarak pejalan kaki dari stesen transit. Dalam jarak ini, jarak yang terhampir ialah kawasan transit paling utama iaitu dikira dari titik stesen transit tersebut. Perniagaan, Perumahan, dan Kemudahan Awam. a) Zon berjalan (dari pusat hentian stesen ditetapkan sebagai keutamaan zon pejalan kaki dan direka untuk pertukaran pelbagai mod) b) 600 meter (20 min berjalan kaki) ke pejabat atau perniagaan Transit Sokongan Gunatanah dan Kediaman Berkepadatan Tinggi Perlaksanaan: Mewujudkan persekitaran yang unik dengan menjadikan stesen transit sebagai pusat tumpuan kepada gerbang masyarakat dengan kewujudan pusat aktiviti gunatanah bercampur Menberikan peluang pekerjaan yang tinggi hasil dari pembangunan gunatanah seperti komersil, pejabat dan restoran, kediaman yang padat, pejabat kerajaan, pusat rekreasi dan kemudahan kebudayaan Memastikan aktiviti berjalan kaki dan berbasikal bergiat aktif di ruang atas jalan supaya dapat meningkatkan jumlah penggunaan laluan pejalan kaki dan pengguna transit Merangkumi kepadatan penduduk yang tinggi di kawasan TOD seterusnya meningkatkan gaya hidup yang selesa dan berdaya huni Contoh bagi kawasan bukan transit sokongan termasuk kawasan tempat letak kenderaan yang bertutup atau di lot TLK bagi kawasan peruncitan sementara, perindustrian, dan premis kenderaan bermotor Mewujudkan perkhidmatan berkualiti tinggi secara berkomprehensif bagi kemudahsampaian perkhidmatan dan pengangkutan awam. 69

82 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 5.7 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Gunatanah Gunatanah Tahap Cadangan Pembangunan A B C 1.1 Perniagaan 50% Tahap TOD Selangor 40% 30% Peruncitan 20% 10% 10% Kediaman 20% 40% 50% Kemudahan Awam 10% 10% 10% Aktiviti a) Pejabat 100 Tahap TOD Selangor b) Peruncitan c) Hiburan dan Kebudayaan d) Perumahan Berkepadatan Tinggi e) Kedai f) Perkhidmatan g) Laluan Pejalan Kaki h) Perniagaan i) Peluang Pekerjaan j) Perkhidmatan Masyarakat k) Kemudahan Awam l) Pembangunan Bercampur m) Intensiti Penggunaan Komuter Kepadatan Kediaman - Kepadatan (unit/ekar) (1hek:2.47ek) Pusat Bandar Pusat Daerah Pusat Tempatan Perniagaan - Nisbah Plot Komersil Pusat Bandar Pusat Daerah Pusat Tempatan 1.3 Penentuan Zon Dalam lingkungan berjalan kaki atau berbasikal dari stesen Tahap Perbandingan Bagi Cadangan Pembangunan A Tahap TOD Selangor 130unit/ekar 100 unit/ekar 80 unit/ekar Tahap TOD Selangor 1:10 1:08 1:06 Tahap TOD Selangor Lingkungan dari stesen B C 1.4 Skala Pembangunan Berkepadatan Tinggi >1:10 Tahap TOD Selangor Berkepadatan Sederhana 1:8 Berkepadatan Rendah 1:6 1.5 Jarak Pejalan Kaki Kaw Tumpuan Utama (200m) 2-3 min Tahap TOD Selangor Lingkungan Berjalan Primer () 5min Lingkungan Berjalan Sekunder 10min 1.6 Kesinambungan (Continuity) 18 jam Perjalanan Aktiviti 18 jam Tahap TOD Selangor 17 jam 10 jam Laluan pejalan kaki utama di hadapan bangunan 18 jam 17 jam 10 jam 70

83 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR b) Kemudahan Dan Perkhidmatan Awam TOD harus menyediakan pelbagai manfaat bagi penduduk setempat, termasuk peningkatan kegunaan dan perkhidmatan, pelbagai jenis kediaman, pelbagai mod pengangkutan, dan persekitaran yang mengutamakan aktiviti berjalan kaki dan kemudahan awam. Berjalan dalam lingkungan 400 meter bagi kawasan tempat awam. Had perjalanan dalam lingkungan 200 meter (15min berjalan kaki) bagi kawasan kemudahan awam seperti pusat kesihatan, pusat membeli-belah, kewangan dan pos, dan kemudahan pendidikan. Meningkatkan Pengurusan Kemudahan dan Perkhidmatan Awam Perlaksanaan: Mewujudkan persekitaran yang mengutamakan aktiviti berjalan kaki, pengangkutan dan kemudahan awam bagi memberikan manfaat penduduk setempat Menyediakan perkhidmatan dan kemudahan yang diperlukan oleh masyarakat tempatan. Termasuk peningkatan kegunaan dan perkhidmatan, pelbagai jenis kediaman, pelbagai mod pengangkutan Di bangunkan sebagai persekitaran yang unik dan mempunyai kawasan tumpuan (nodes) Menyediakan kawasan ruang awam atau tanah lapang bagi memberikan masyarakat kawasan titik perhimpunan dan kawasan menunggu atau serta di lengkapi drop-off yang selesa dan menarik untuk melengkapkan kemudahan di stesen transit Jadual 5.8 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Kemudahan dan Perkhidmatan Awam Kemudahan dan Perkhidmatan Awam Tahap Cadangan Pembangunan A B C 2.1 Kemudahan Awam Kemudahan Awam (Rekabentuk Yang Pelbagai) 80% Tahap TOD Selangor 90% 100% Pengurusan Pejalan Kaki dan Berbasikal 100% 90% 80% 2.2 Kawasan Tumpuan (Nodes) Bangunan Penting (LRT Stesen) Sebagai Mercu Tanda 100% Tahap TOD Selangor 90% 80% 2.3 Ruang Awam (Public Realm) Meningkatkan Mutu Ruang Awam 100% Tahap TOD Selangor 90% 80% Lanskap Lembut (Soft Landscape ) 100% 90% 80% Seni Awam (Public Arts) 100% 90% 80% 71

84 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR c) Mengutamakan Mod Pejalan Kaki Dan Berbasikal Semua pengguna pengangkutan awam perlu melalui laluan pejalan kaki dari mula sehingga akhir destinasi. Selain itu, pejalan kaki perlu ditempatkan di bahagian pintu masuk menghadap kaki lima serta anjakan pintu bangunan yang minima adalah bertujuan melindungi pejalan kaki dari sebarang unsur bahaya dan dapat meningkatkan faktor keselamatan kepada pengguna pejalan kaki. Aktiviti berbasikal juga dapat meningkatkan keberkesanan kawasan perkhidmatan pengangkutan awam. Lorong berbasikal dan laluan bagi kenderaan bermotor perlu di pisahkan bagi keselamatan pengguna berbasikal. Pelaburan bukan bermotor merupakan sebahagian daripada pendekatan yang menyeluruh dan seimbang bagi pelaburan pengangkutan. Meningkatkan Tahap dan Kualiti Aktiviti Berbasikal dan Berjalan Kaki Perlaksanaan: Mewujudkan suasana persekitaran untuk berjalan dengan selamat dan menarik seterusnya dapat meningkatkan keberkesanan dalam penggunaan pengangkutan awam. Aktiviti pejalan kaki juga adalah faktor penyumbang kepada peningkatan peluang pembangunan ekonomi. Pejalan kaki adalah sesuai pada jarak yang pendek di antara destinasi iaitu dalam lingkungan 200 meter bermula dari stesen transit. Aktiviti berbasikal juga dapat meningkatkan keberkesanan kawasan perkhidmatan pengangkutan awam. Aktiviti berbasikal untuk perjalanan yang lebih jauh daripada pejalan kaki untuk mengakses pengangkutan awam. Menggalakkan aktiviti berbasikal di kawasan dalam lingkungan 200 meter hingga 400 meter jarak pejalan kaki. Kemudahan tempat letak kenderaan park and ride adalah dalam lingkungan 400 meter berjalan kaki. Kemudahan Perhentian Bas adalah dalam linkungan 400 meter atau 1 hingga 5 minit berjalan kaki. 72

85 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Jadual 5.9 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Barbasikal dan Berjalan Kaki Berbasikal dan Berjalan Kaki Tahap Cadangan Pembangunan A B C 3.1 Kualiti Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Panjang jalan antara 80 dan 200 meter. 200 m Tahap TOD Selangor Laluan adalah berterusan dan bebas halangan 200 m Laluan adalah selamat 200 m Laluan mudah dilalui 200 m Laluan direka untuk iklim tempatan 200 m Laluan di antara blok ke blok bangunan 200 m Laluan pejalan kaki menjadi keutamaan 200 m 3.2 Jenis Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Tahap TOD Selangor Laluan Pejalan Kaki Primer 200 m 3.3 Tahap Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Masa Berjalan (minit) 2-3 min Tahap TOD Selangor 5 min 10 min Jarak ke Stesen/ Utama (meter) 200 m Saiz Purata Blok (hektar) 0.6ha 0.8ha 1ha 73

86 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR d) Tempat Letak Kenderaan Menentukan lokasi dan reka bentuk, menyediakan dan menguruskan tempat letak kenderaan di kawasan TOD untuk menyokong berjalan kaki, berbasikal dan akses pengangkutan awam. Meningkatkan tahap sistem perhubungan antara pelbagai mod pengangkutan awam. Ruang bagi kemudahan tempat letak kenderaan bagi kereta persendirian yang di peruntukkan hanya di stesen terminal dan stesen pertukaran utama (park and ride) adalah dalam lingkungan 300 meter dalam lingkungan pejalan kaki. Menentukan lokasi dan reka bentuk, menyediakan dan menguruskan tempat letak kenderaan di kawasan TOD untuk menyokong berjalan kaki, berbasikal dan akses pengangkutan awam. Meningkatkan tahap sistem perhubungan antara pelbagai mod pengangkutan awam. Sistem perhubungan awam adalah penting untuk memastikan kawasan stesen bersepadu sepenuhnya. Unsur-unsur sistem awam hendaklah merangkumi: Laluan pejalan kaki Primer dan Sekunder Laluan berbasikal Jalanraya Kaki lima (laluan pejalan kaki berhadapan bangunan utama) Ruang Awam atau tempat terbuka (Public Realm) Stesen Transit Perhentian Bas Jadual 5.10 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Tempat Letak Kenderaan Tempat Letak Kenderaan Tahap Cadangan Pembangunan A B C 4.1 Kualiti Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Mengurangkan Piawaian TLK 200m Tahap TOD Selangor 200m < x < x Park and Ride 200m 200m < x < x Drop-off Zones 200m > 200m 74

87 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Memantapkan Keberkesanan Tempat Letak Kenderaan Perlaksanaan: Konsep Park and Ride boleh di anggap untuk menampung jumlah tempat letak kenderaan semasa waktu puncak. Menentukan lokasi dan reka bentuk empat letak kenderaan di kawasan TOD Menyediakan dan menguruskan tempat letak kenderaan di kawasan TOD untuk menyokong berjalan kaki, berbasikal dan akses pengangkutan awam. Meningkatkan tahap sistem perhubungan antara pelbagai mod pengangkutan awam. Menyediakan laluan pejalan kaki yang berterusan dan selamat serta menjadikannya sebagai mod yang paling utama. Semua kawasan awam dan bangunan hendaklah sejagat diakses Tiada keperluan tempat letak kenderaan yang minimum bagi kemudahan. Tempat letak kenderaan akan disediakan sebagai satu keperluan dalam blok atau bangunan. Jika disediakan tempat letak kereta di kawasan awam dan jalan raya hendaklah dikenakan caj pembayaran. Kemudahan Tempat Letak Kenderaan bagi kereta persendirian yang diperuntukkan hanya di Stesen Terminal dan stesen pertukaran utama (park and ride) adalah dalam lingkungan 200 hingga 400 meter pejalan kaki Harga perlu ditambah setiap 15 minit pada waktu puncak. Tiada tempat letak kenderaan awam jangka panjang akan disediakan di zon ini e) Rekabentuk Pembangunan Selamat Merekabentuk kawasan tempat letak kenderaan dengan sewajarnya supaya terpelihara dan terjaga agar dapat mengekalkan keselesaan dan keselamatan terhadap pengguna pejalan kaki di kawasan stesen TOD. Kawasan tempat letak kenderaan utama perlu di akses dalam jarak berdekatan dengan stesen transit bagi memudahkan pengguna pejalan kaki untuk ke stesen transit. Laluan pejalan kaki perlu berterusan dan bersambungan dari kawasan stesen transit sehingga jarak lingkungan 400 meter daripada stesen transit. Laluan ini perlu berterusan dan melalui kawasan tempat letak kenderaan ke destinasi utama saperti stesen transit utama, bangunan pejabat utama, kediaman berkepadatan tinggi dan lain-lain. 75

88 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Mewujudkan Senibina Rekabentuk Pembangunan Selamat dan Berdaya Huni Perlaksanaan: Elemen pembangunan bagi laluan pejalan kaki perlu direkabentuk dengan menyediakan kemudahan transit yang menggabungkan iklim dan perlindungan cuaca. Meningkatkan tahap keselamatan supaya terpelihara dan terjaga Mengekalkan keselesaan dan keselamatan terhadap pengguna pejalan kaki di kawasan stesen TOD. Mewujudkan elemen persekitaran hijau di kawasan tempat letak kenderaan dengan penyediaan laluan pejalan kaki berlanskap. Di rekabentuk khas untuk keselamatan pejalan kaki, keselesaan dan kemudahan di semua laluan jalan. Menyediakan kemudahan keselamatan di jalan-jalan untuk pejalan kaki. Menyediakan kemudahan yang mencukupi untuk pejalan kaki, penunggang basikal dan pengguna pengangkutan awam. Mudah bagi pengguna jalanraya untuk mengakses di kawasan awam, di setiap jalanraya dan bangunan. Jadual 5.11 Tahap Cadangan Pembangunan TOD bagi Rekabentuk Pembangunan Selamat Rekabentuk Bandar Selamat Tahap Cadangan Pembangunan A B C 5.1 Rekabentuk Rekabentuk Perlindungan dari Cuaca 200m Tahap TOD Selangor 200m < x < x 5.2 Elemen Lanskap Aktif 200m Tahap TOD Selangor 200m < x < x Selesa 200m 200m < x < x 5.3 Keselamatan Pencahayaan 200m Tahap TOD Selangor 200m < x < x Laluan Yang Jelas 200m 200m < x < x 76

89 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 5.4 Rumusan Kajian ini adalah salah satu usaha di dalam menyediakan kesesuaian perlaksanaan Konsep TOD bagi mewujudkan perlaksanaan stesen transit yang bersistematik dan komprehensif di kawasan bandar. Perlaksanaan kajian ini diperincikan mengikut keperluan dan objektif iaitu dapat membuat perbandingan best practice perlaksanaan TOD di negara luar dan kesesuaian perlaksanaannya di Negeri Selangor. Selain itu, kriteria bagi pemilihan kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor juga telah dapat dikenalpasti. Strategi ini adalah inspirasi daripada kewujudan rangkaian perhubungan infrastruktur dan perkhidmatan pengangkutan awam yang cekap, serta pembangunan perbandaran yang tertumpu di kawasan pusat transit. Ia bertujuan untuk mengatasi masalah kesesakan dan konflik lalulintas. Sebanyak 88 buah pusat-pusat yang berpotensi TOD telah dikenalpasti mengikut hirarki secara terperinci dan pembangunan akan dijalankan di setiap pusat-pusat TOD bagi meningkatkan tahap perlaksanaan TOD berjaya dilaksanakan dengan komprehensif di Negeri Selangor. 79

90 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 6.0 KESIMPULAN Kajian yang dijalankan ini adalah membantu pihak Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Selangor dalam mengenalpasti pusat berpotensi TOD. Pemilihan ini berlandaskan kepada ciri-ciri dan kesesuaian kawasan tersebut dengan mengenalpasti serta merujuk kepada pengalaman dalam perlaksanaan best practice TOD di negara-negara maju melalui proses benchmarking. Secara amnya, kajian ini menunjukkan pengaruh kepada pemilihan pusat berpotensi TOD telah memberikan impak yang besar dalam menggalakkan penggunaan mod pengangkutan awam di kalangan masyarakat. Di antara aspekaspek yang diperlukan bagi melaksanakan konsep TOD adalah lebih tertumpu kepada kemudahsampaian, taburan aktiviti gunatanah sekitar, kepadatan penduduk, integrasi antara mod pengangkutan awam yang lain, rangkaian laluan perkhidmatan bas sedia ada dan rangkaian laluan keretapi serta reka bentuk stesen transit. Hal ini bukan sahaja dapat memberi gambaran dan imej yang bagus bagi kawasan tersebut malah stesen transit itu mampu berfungsi dengan efektif sebagai stesen pengangkutan awam kepada orang ramai. Kawasan kajian adalah melibatkan laluan keretapi dan laluan bas. Laluan keretapi terdiri daripada laluan Seremban, laluan Perlabuhan Klang, laluan Ampang, laluan Kelana Jaya dan laluan MRT. Manakala laluan bas pula dibahagikan kepada empat koridor iaitu Sabak Bernam, Tanjung Malim, Sepang dan Beranang (Jadual 4.3 hingga Jadual 4.9). Kerja lapangan yang dilakukan terhadap kawasan kajian iaitu laluan keretapi dan bas adalah berdasarkan kepada beberapa kaedah iaitu melalui kaedah pengumpulan data primer berdasarkan kepada senarai semak hasil daripada kerja lapangan. Dalam kajian ini, data gunatanah sahaja dianalisa dengan menggunakan kaedah GIS yang merangkumi data gunatanah perniagaan, perumahan, dan kemudahan awam. Nilai jumlah keluasan dan peratusan bagi taburan gunatanah akan dikenalpasti di dalam jarak 400 hingga 800 meter berjalan kaki. Berdasarkan kepada best practice dari pelbagai negara, terdapat lima performance criteria yang perlu di ambil kira di dalam kajian ini bagi mengenalpasti pusat berpotensi TOD iaitu gunatanah, kemudahan dan perkhidmatan awam, tempat letak kenderaan, 80

91 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR perkongsian mod berbasikal dan berjalan kaki serta rekabentuk pembangunan yang selamat (Rajah 5.1, Rajah 5.5). Kemudian analisa performance criteria dijalankan berdasarkan kepada 4 pengkelasan warna dari tahap tertinggi hingga tahap yang paling lemah iaitu hijau, kuning, oren, dan merah. Berdasarkan kepada benchmarking pada bahagian 2, negara Australia di antara negara yang mempunyai perlaksaan TOD yang bersesuaian untuk diaplikasikan di Malaysia berdasarkan kepada kajian yang telah dibuat di Gold Coast, Australia yang menggunakan sistem LUPTAI. Kaedah analisa data dengan menggunakan sistem LUPTAI adalah merupakan penentuan peratusan kepada kriteria pemilihan kawasan selain daripada gunatanah iaitu tempat letak kenderaan, jarak berjalan kaki dan persekitaran jaringan jalan dan infrastruktur sosial. Kaedah ini diaplikasi dengan menggunakan pemberat LUPTAI. Sistem pemberat LUPTAI mempunyai nilai yang tersendiri dan analisa dibuat berpandukan scoreboard yang telah ditetapkan. Scoreboard merupakan kaedah penentuan kepada kawasan TOD berdasarkan pemarkahan yang diberikan mengikut kriteria pemilihan kawasan TOD. Pemilihan kawasan ditentukan mengikut keluasan dan peratusan bagi setiap kriteria iaitu gunatanah bagi perniagaan, perumahan dan kemudahan awam, tempat letak kenderaan, jarak pejalan kaki serta persekitaran jaringan jalan dan infrastruktur sosial. Hasil keputusan data analisa dan penemuan berpandukan kepada kaedah yang telah digunakan, terdapat 88 pusat-pusat berpotensi TOD yang telah dikenalpasti dan telah disenaraikan mengikut urutan dari pusat-pusat yang berpotensi tinggi hingga yang terendah. Klasifikasi ini dilihat berdasarkan kepada pengkelasan tahap warna HIJAU yang mewakili tahap yang tertinggi diikuti warna KUNING sederhana, OREN rendah, dan MERAH merupakan kawasan yang paling lemah. Kesemua analisa yang telah ditetapkan berdasarkan sistem GIS akan disusun berdasarkan kepada nilai peratusan yang tertinggi dan diikuti nilai peratusan yang rendah bagi mendapatkan analisa pengumpulan data yang tepat bagi mengenalpasti pusatpusat berpotensi TOD (Lampiran 7). 81

92 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Di peringkat cadangan, 88 buah pusat-pusat berpotensi TOD akan disusun mengikut hirarki dan di bahagikan mengikut tiga tahap iaitu tahap A, tahap B, dan tahap C. Dimana pengkelasan bagi setiap tahap adalah mengikut kriteria yang telah di tetapkan seperti pada Jadual 6.1 (Lampiran 8) Jadual 6.1 Tahap bagi Pusat Berpotensi TOD Mengikut Peratusan Kedudukan Mengikut Hirarki Tahap A TINGGI B SEDERHANA C RENDAH Peratus Kedudukan Hirarki 50% dan ke atas 10% hingga 49% 10% dan ke bawah Manakala ciri-ciri pembangunan pula merangkumi lima aspek performance criteria iaitu gunatanah, kemudahan dan perkhidmatan awam, tempat letak kenderaan, perkongsian mod berbasikal dan berjalan kaki serta rekabentuk pembangunan yang selamat bagi memenuhi keperluan dan kehendak pengguna dan yang perlu disediakan di setiap pusat-pusat berpotensi TOD (Jadual 5.6). Manakala berikut merupakan jumlah bagi pusat-pusat berpotensi TOD mengikut tahap pembangunan. Jadual 6.2 Bilangan Pusat Berpotensi TOD Mengikut Tahap Tahap Peratus Kedudukan Hirarki Peratus Kedudukan Hirarki Bilangan Pusat Berpotensi TOD A TINGGI 50% dan ke atas 50% dan ke atas 20 buah stesen B SEDERHANA 10% hingga 49% 10% hingga 49% 21 buah stesen C RENDAH 10% dan ke bawah 9% dan ke bawah 49 buah stesen Hasil dari analisa tahap pembangunan tersebut, maka ciri-ciri pembangunan telah dapat dikenalpasti berdasarkan kepada ciri-ciri pembangunan mengikut tahap. Hal ini dapat memudahkan dalam perancangan pembangunan yang perlu disediakan di setiap pusat TOD. Seterusnya, dapat meningkatkan tahap perlaksanaan TOD berjaya dilaksanakan dengan komprehensif di Negeri Selangor. 82

93 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Kajian ini telah mengambilkira dengan melalui kesemua proses bagi mengenalpasti pusat berpotensi TOD supaya dapat memudahkan perancangan bagi pembangunan yang akan dijalankan di setiap pusat-pusat TOD (Rajah 4.1). Hal ini juga seterusnya dapat meningkatkan tahap perlaksanaan TOD agar berjaya dilaksanakan dengan komprehensif di Negeri Selangor. PROSES MENGENALPASTI PUSAT BERPOTENSI TOD PERINGKAT 1 BENCHMARKING LUAR NEGARA - PERFORMANCE CRITERIA TOD Telah MEMENUHI performance criteria TOD Sekiranya TIDAK PERINGKAT 2 TAHAP PEMBANGUNAN - PERFORMANCE CRITERIA TOD PERINGKAT 3 CADANGAN PEMBANGUNAN TOD BAGI NEGERI SELANGOR Telah MENCAPAI tahap pembangunan TOD Sekiranya TIDAK MENCAPAI CADANGAN PUSAT BERPOTENSI TOD Rajah 6.1 Proses Mengenalpasti Pusat Berpotensi TOD 83

94 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR SENARAI RUJUKAN Arrington, (2000). Reinventing the American Dream of a Liveable Community: Light Rail and Smart Growth in Portland. Washington, D.C.: Paper presented at 8th Joint Conference on Light Rail Transit Investment for the Future, Transportation Research Board. Arrington, Parson Brickeroff, Fitzsimmons, Birch, et al. (2002). Light Railway Transit and Transit Oriented Development. Transportation Research Circular E-C058: 9th National Light Rail Transit Conference Boroski, J., Faulkner, T., Arrington, G., Mori, S., Parker, T., Mayer, D., Anderly, D., (2002). Statewide Transit-Oriented Development ( TOD ) Study Factors for Success in California Special Report Parking and TOD : Challenges and Opportunities. Bruce, C. (2012). Transit-Oriented Development in China: Designing on Hong Kong Case Studies. Blekinge Institute of Technology & Nanjing Forestry University Nanjing, China. California Department of Transportation (2002). Statewide Transit-Oriented Development Study - Factors for Success in California. Calthorpe Associates (1992). City of San Diego Land Guidance System: Transit Oriented Development Design Guidelines.City of San Diego City Council, California. Calthorpe Peter (1994). The Next American Metropolis: Ecology, Community, and Planning. Princeton, NJ, Princeton Architectural Press. Carlson, S., Christian, J., Gates, P. D., & Secretary, A. (2008). Transit-Oriented Development ( TOD ) Guidelines. Texas. Carroll, W. F. (2011). Transit-Oriented Development. City of Ottawa Planning. (2007). Transit-Oriented Development Guidelines. Transit and the Environment Department. Clarion Associates. (2004). Best Practice in Transit-Oriented Development, (June). Committee, P. C. T. (2004). The New transit town: best practices in transit-oriented development. Choice Reviews Online, 42(01), doi: /choice Daniels, R., & Mulley, C. (2011). Explaining walking distance to public transport : the dominance of public transport supply. World Symposium on Transport and Land Use Research. Australia. Department of Transportation. (n.d.). Transit Oriented Development Design Guidelines. State of Florida.

95 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Federal Transit, Administration of California, California Department of Transportation (2003), Statewide Transit Oriented Development Study : Fact For Succes in California. Geography of India, (2010) Indian Railways Station, uat turun 4 Disember Geurs, K. and D. van Wee (2004). Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions. Journal of Transport Geography 12: Gleave, S. D. (2009). A Guide to Transit Oriented Development ( TOD ). Glatting Jackson Kercher Anglin, Inc. Guerra, E., Cervero, R., & Tischler, D. (2011). The Half-Mile Circle: Does It Best Represent Transit Station Catchments? California, Berkeley. Hecker, (2001), Mass Transit, WMATA Is Addressing Many Challenges, but Capital Planning Could Be Improved Hennepin Country Housing and Redevelopment Authority. (2013) Transit Oriented Development ( TOD ) Program (pp. 1 4). Minneapolis. Retrieved from Institute for Transportation & Development Policy. (2013). TOD Standard (The TOD St.). New York. John Renne (2009), From Transit-Adjacent to Transit-Oriented Development, Local Environment, Vol. 14, No. 1, pp Kementerian Kerja Raya, (2010) muat turun 7 Ogos tarikh Kerajaan Negeri Selangor, (2013) &VertSectionID=375&CurLocation=44&Page=1, tarikh muat turun 2 Ogos Levine, J., and Garb, Y (2002) Congestion Pricing's Conditional Promise: Promotion of Accessibility or Mobility? Lion, S. M. (2003). Transit Oriented Development Strategy: Guangzhou Case Study. Massachusetts Institute of Technology. Litman, T. (2003). Social Inclusion as a Transport Planning Issue in Canada. Victoria, BC, Victoria Transport Policy Institute. Majlis Daerah Hulu Selangor, (2013) tarikh muat turun 2 Ogos Majlis Daerah Klang, (2013) tarikh muat turun 1 Ogos 2013.

96 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Majlis Daerah Kuala Langat, (2013) tarikh muat turun 1 Ogos Majlis Daerah Kuala Selangor, (2013) tarikh muat turun 1 Ogos Majlis Daerah Kuala Selangor, (2013) tarikh muat turun 1 Ogos Majlis Daerah/Tanah Hulu Langat, (2013) ertsectionid=24&vertsectionid=23&curlocation=23&iid=&page=1, tarikh muat turun 1 Ogos Majlis Daerah/Tanah Sepang, (2013) ectionid=13&vertsectionid=106&curlocation=11&iid=&page=1, tarikh muat turun 1 Ogos Majlis Perbandaran Sepang. (n.d.). Sepang 2015 Rancangan Tempatan Daerah (Vol. 5). MARTA. (n.d.). City of Chamblee Georgia Transit Oriented Development. MARTA TOD Guideline. May, T. (2003). Singapore : a case study. Ministry of Transport. (n.d.). LTMASTERPLAN; A People-Centred Land Transport System. My rapid kl, (2013a) tarikh muat turun 6 Ogos My rapid kl, (2013b) tarikh muat turun 6 Ogos New Jersey Transit (2994). Planning for Transit-Friendly Land Use: A Handbook for New Jersey Communities. OECD. (2013). Urbanisation and Green Growth in China. China. Retrieved from People for Public Transport AGM. (2009). Transit Oriented Development Principles, Best Practice and Implementation. Pryde, B., Roberts, D., & Hoff, R. van den. (2007). Transit Oriented Development (Revised Ed., pp. 1 20). Retrieved from Queensland Department of Transport (1997). Integrated regional transport plan for South East Queensland. Government. Brisbane, Queensland Government.

97 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Queensland Department of Transport (1999a). A guide to the better practice and integration of transport, land use and urban design techniques. Government. Brisbane, Queensland Government. Queensland Department of Transport (1999b). Shaping urban communities to support public transport, cycling and walking in Queensland. Brisbane, Queensland Department of Local Government and Planning. Queensland Department of Transport (2001). Transport 2007: An action plan for South East Queensland. Government. Brisbane, Queensland Government. Queensland Department of Transport (2005). Draft TransLink Network Plan South East Queensland: 3 Year Program to Queensland Government (2005). South East Queensland Regional Plan Government, Brisbane, Queensland Government. Queensland Government (2006). South East Queensland Infrastructure Plan and Program Government, Brisbane, Queensland Government. Queensland Government. (2010). Transit oriented development guide. George Street, Brisbane: Department of Infrastructure and Planning, Queensland. Regional Transportation Authority of Northeastern Illinois. (2011). Zoning and Transit-Oriented Development. Renaissance Planning Group. (2011). A Framework for Transit Oriented Development in Florida (Vol. 0). Diane Quigley. Renne, J. L., (2008). Smart Growth and Transit- Oriented Development at the State Level : Lessons from California, New Jersey, and Western Australia. Journal of Public Transportation, Vol. 11(No.3), Replogle, M, (2010). World-Class Bus Rapid Transit: New Foundations for Transit Oriented Development and Job Access. In New Partners for Smart Growth Conference. Guangzhou: Institute for Transportation & Development Policy. San Francisco Bay Area Rapid Transit District, (2003). BART Transit-Oriented Development Guidelines. Simpson, J. S, (2007). Greater Cleveland Regional Transit Authority TOD Guideline, United States. Srikanth Shastry (2010). Spatial Assessment of Transit Oriented Development in Ahmedabad, India. University of Twente (ITC). St. Louis Regional Transit-Oriented Development (TOD), (2011). ST. LOUIS REGIONAL TRANSIT-ORIENTED DEVELOPMENT (TOD) BEST PRACTICES GUIDE. Sun, J. (Daniel), Lu, Q.-C., & Peng, Z.-R, (2012). China s Public Transportation : Problems, Policies, and Prospective of Sustainability. ITE Journal, (May).

98 LAPORAN AKHIR KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR Suruhanjaya Pengangkutan Awam Darat (SPAD), (2012). National Land Public Transport Masterplan. The City of Calgary Land Use Planning & Policy, (2004). Transit Oriented Development Policy Guidelines. Thompson (1977). Great City and Their Traffic. Gollan London. Vuchic & Casello, (2002). Washington Metro: Planning For Growth WMATA Facts. Yigitcanlar, T., Evans, R., Sipe, N., and Burke, M. (2006). Land Use and Public Transport Accessibility Index (LUPTAI) Phase One Report, Griffith University

99 LAMPIRAN

100 LAMPIRAN 1 SENARAI SEMAK KAJIAN LAPANGAN

101 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 1. Hentian Keretapi : Stesen KTMB Komuter/ LRT/ MRT 2. Hentian Bas : a) Laluan KL ke Sabak Bernam b) Laluan KL ke Tg Malim c) Laluan KL ke Sepang d) Laluan KL ke Beranang LAMPIRAN 1 SENARAI SEMAK KAJIAN LAPANGAN Peringkat Parameter Lemah Rendah Sederhana Tinggi Lingkungan (meter) > 600m < x < x 600m Perniagaan Maksimum nisbah plot di Negeri Selangor 1:4 Sumber: Laporan Pemeriksaan RSN Selangor Lingkungan > Kepadatan Tinggi/Rendah Lingkungan 600m < x Kepadatan Tinggi/Rendah Lingkungan < x 600m Nisbah plot 1:3 Kepadatan Tinggi Lingkungan 400 m Nisbah melebihi 1:4 Kepadatan Tinggi plot 1 2 Gunatanah Kemudahan Awam Perumahan Kepadatan Penduduk 1 km² = 100 hek 60 unit/hek Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Laporan Pemeriksaan RSN Selangor Kemudahan Awam Kepadatan Penduduk 1 km² = 100 hek Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Laporan Pemeriksaan RSN Selangor Lingkungan > Kepadatan Tinggi/Rendah Cth: Rumah Teres / Bandung Rumah Sesebuah Pangsapuri Kondominium Lingkungan > Sekolah SR:Kelas =1:25 SM:Kelas =1:25 3,000 penduduk (12 bilik darjah) 10,800 penduduk (40 bilik darjah) Hospital : katil/pddk 1:5 Lingkungan 600m < x Kepadatan Tinggi/Rendah Cth: Rumah Teres / Bandung Rumah Sesebuah Pangsapuri Kondominium Lingkungan 600m < x Sekolah SR:Kelas =1:25 SM:Kelas =1:25 3,000 penduduk (12 bilik darjah) 10,800 penduduk (40 bilik darjah) Hospital : katil/pddk 1:5 Lingkungan < x 600m Nisbah plot 1:4 Kepadatan Tinggi cth: Pangsapuri Kondominium Lingkungan < x 600m berjalan kaki * Sekolah SR:Kelas =1:25 SM:Kelas =1:25 3,000 penduduk (12 bilik darjah) 10,800 penduduk (40 bilik darjah) Hospital : katil/pddk 1:5 Lingkungan 400 m Nisbah plot melebihi 1:4 Kepadatan Tinggi cth: Pangsapuri Kondominium Lingkungan 400 m berjalan kaki Sekolah SR:Kelas =1:25 SM:Kelas =1:25 3,000 penduduk (12 bilik darjah) 10,800 penduduk (40 bilik darjah) Hospital : katil:pddk 1:5 * (luas [km 2 /peratus[%]) Jumlah Kecil (%) Penerangan pemarkahan Scoreboard bagi analisis kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor Sumber: Laporan Pemeriksaan RSN Selangor ,3,4 Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. 2 Mass Transit Administration (Maryland). 5 Mid-America Regional Council (Kansas City, Missouri). 5

102 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 1. Hentian Keretapi : Stesen KTMB Komuter/ LRT/ MRT 2. Hentian Bas : a) Laluan KL ke Sabak Bernam b) Laluan KL ke Tg Malim c) Laluan KL ke Sepang d) Laluan KL ke Beranang PEMARKAHAN JARAK LALUAN PEJALAN KAKI (Rujuk perincian dalam Jadual 4.2) LAMPIRAN 1 SENARAI SEMAK KAJIAN LAPANGAN 1 POINT 2 POINT 3 POINT 4 POINT Lemah (25%) Rendah (50%) Sederhana (75%) Tinggi (100%) 3 Berjalan kaki dan Berbasikal General walking distance is about 5 minutes or (.25 miles) Sumber: O Sullivan, Sean and John Morrall. Walking Distances to and from Light-Rail Transit Stations. Transportation Research Record 1538; Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Jarak dan masa berjalan dari stesen hentian Jarak laluan pejalan kaki berhubungan di setiap segmen hentian Jarak untuk mendapatkan pengangkutan awam bas / teksi > >20 minit 600m < x 15 minit < x 600m 10 minit 5 minit 4 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Jarak untuk berhubung antara stesen dengan guna tanah lain TEMPAT LETAK KENDERAAN (TLK) Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Jarak laluan pejalan kaki ke Park and Ride Jarak laluan pejalan kaki ke Tempat Letak Kereta Jarak laluan pejalan kaki ke Tempat Letak Motosikal On Street Parking Jumlah kereta Jumlah Motosikal Off Street Parking Jumlah kereta > >20 minit 35% daripada kawasan tapak < 20% daripada kawasan tapak 600m < x 15 minit < 35% daripada kawasan tapak < 40% daripada kawasan tapak < x 600m 10 minit < 25% daripada kawasan tapak < 60% daripada kawasan tapak 5 minit < 15% daripada kawasan tapak > 80% daripada kawasan tapak Jumlah Motosikal Penerangan pemarkahan Scoreboard bagi analisis kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor Sumber: Laporan Pemeriksaan RSN Selangor ,3,4 Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. 2 Mass Transit Administration (Maryland). 5 Mid-America Regional Council (Kansas City, Missouri). 5

103 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR 1. Hentian Keretapi : Stesen KTMB Komuter/ LRT/ MRT 2. Hentian Bas : a) Laluan KL ke Sabak Bernam b) Laluan KL ke Tg Malim c) Laluan KL ke Sepang d) Laluan KL ke Beranang LAMPIRAN 1 SENARAI SEMAK KAJIAN LAPANGAN 4 Tempat Letak Kenderaan (TLK) KADAR CAJ TEMPAT LETAK KERETA Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Mengikut kadar yang telah ditetapkan oleh Majlis Tempat letak kereta di kawasan perumahan, pemilik premis di kawasan warisan yang masih menetap/ menggunakan bangunan warisan, tempat letak motosikal, tempat letak beca dan tempat letak basikal pula hendaklah disediakan secara percuma. < 20% mengikut kadar yang ditetapkan 30% mengikut kadar yang ditetapkan 50% mengikut kadar yang ditetapkan 100% mengikut kadar yang ditetapkan Kecuali di kawasan komersial, PBT atau pengusaha dikenakan bayaran yang berpatutan 5 Rekabentuk Bandar Selamat REKABENTUK BANDAR SELAMAT Sumber: Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. Laluan pejalan kaki mempunyai kemudahan berbumbung / perlindungan Laluan pejalan kaki yang selesa dan selamat berpagar atau rel penghadang, `bollard, `kerb dan sebagainya Laluan pejalan kaki yang berhubung/berterusan Laluan Pejalan Kaki berhubung dengan perhentian Bas / Teksi/ Lay by Laluan Pejalan Kaki yang berlanskap dengan pokok-pokok renek dan `hardscape dan pokok teduhan Laluan Pejalan Kaki berhubung dengan laluan jejantas < 30% daripada semua < 60% daripada semua < 80% daripada semua > 80% daripada semua *Jumlah Kecil mengikut pemarkahan point yang paling maksimum diperolehi Jumlah Kecil (%) JUMLAH KESELURUHAN Penerangan pemarkahan Scoreboard bagi analisis kawasan berpotensi TOD di Negeri Selangor Sumber: Laporan Pemeriksaan RSN Selangor ,3,4 Manual Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Negeri Selangor. 2 Mass Transit Administration (Maryland). 5 Mid-America Regional Council (Kansas City, Missouri). 5

104 LAMPIRAN 2 Analisa GIS Bagi Laluan Bas

105 Analisa GIS Bagi Laluan Bas KL - BERANANG

106 BUS ROUTING MAP KL - BERANANG

107

108 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KOMPLEKS KOTA KAJANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH (A 300) X 100%

109 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KOMPLEKS KOTA KAJANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

110 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN HOSPITAL KAJANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

111 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN HOSPITAL KAJANG A Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) [B 300 X 100%] A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

112 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH (A 300) X 100%

113 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

114 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN HOSPITAL BARU KAJANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

115 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN HOSPITAL BARU KAJANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

116 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

117 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

118 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN TMN MEWAH, JLN SEMENYIH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

119 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN TMN MEWAH, JLN SEMENYIH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

120 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN SIMPANG TMN ASA JAYA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

121 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN SIMPANG TMN ASA JAYA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

122 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI JUBIN [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

123 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI JUBIN A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

124 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN SIMPANG JLN RINCHING TENGAH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

125 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN SIMPANG JLN RINCHING TENGAH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

126 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI HARDWARE RINCHING [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

127 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI HARDWARE RINCHING A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

128 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KOLEJ MARA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

129 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - BERANANG STESEN HENTIAN KOLEJ MARA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

130 Analisa GIS Bagi Laluan Bas KL - SABAK

131 BUS ROUTING MAP KL - SABAK

132

133 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN KLANG PARADE [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

134 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN KLANG PARADE A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

135 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN BAZAR RAKYAT [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

136 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN BAZAR RAKYAT A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

137 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN STARBUCK SETIA ALAM [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

138 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN STARBUCK SETIA ALAM A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

139 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN PEKAN MERU [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

140 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN PEKAN MERU A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

141 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN BANGUNAN UMNO KAPAR [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

142 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SABAK STESEN HENTIAN BANGUNAN UMNO KAPAR A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

143 Analisa GIS Bagi Laluan Bas KL - SEPANG

144 BUS ROUTING MAP KLANG - SEPANG

145

146 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEK CONVENT TENGKU KELANA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

147 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEK CONVENT TENGKU KELANA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

148 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH TENGKU AMPUAN RAHIMAH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

149 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH TENGKU AMPUAN RAHIMAH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

150 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-RAHIMAH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

151 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-RAHIMAH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B V JUMLAH (A + B 200) X 100%

152 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH MEN. TEKNIK KLANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

153 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH MEN. TEKNIK KLANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

154 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN JUSCO BUKIT TINGGI [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

155 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN JUSCO BUKIT TINGGI A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

156 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN DUKU [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

157 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN DUKU A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

158 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-JAMIYAH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

159 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-JAMIYAH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

160 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN UTAMA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

161 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN UTAMA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

162 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN TELOK PANGLIMA GARANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

163 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN TELOK PANGLIMA GARANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

164 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN TAMAN DATO HORMAT [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

165 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - SEPANG STESEN HENTIAN TAMAN DATO HORMAT A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

166 Analisa GIS Bagi Laluan Bas KL TANJUNG MALIM

167 BUS ROUTING MAP KL TANJUNG MALIM

168

169 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL TG. MALIM STESEN HENTIAN KOMPLEKS AMANIAH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

170 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN KOMPLEKS AMANIAH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

171 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN TAMAN RIMBA TEMPLER [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan - - Perumahan Kemudahan Awam - - JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

172 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN TAMAN RIMBA TEMPLER A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

173 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN SMK TAMAN SELAYANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

174 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN SMK TAMAN SELAYANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

175 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN WARTA LAMA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

176 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN WARTA LAMA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

177 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN RAWANG CENTRE [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

178 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN RAWANG CENTRE A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

179 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN SERENDAH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

180 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN SERENDAH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

181 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN BATANG KALI [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

182 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN BATANG KALI A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

183 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN RASA, HULU SELANGOR [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

184 RANKING PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN RASA, HULU SELANGOR A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

185 LAMPIRAN 3 Analisa GIS Bagi Laluan Keretapi

186 Analisa GIS Bagi Laluan Keretapi KTMB KOMUTER (KERETAPI TANAH MELAYU BERHAD KOMUTER)

187 KTM KOMUTER

188

189 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN JALAN TEMPLER [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

190 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN JALAN TEMPLER A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

191 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SUBANG JAYA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING A Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

192 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SUBANG JAYA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

193 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SETIA JAYA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

194 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SETIA JAYA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

195 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SERI SETIA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

196 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SERI SETIA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

197 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN KAMPUNG DATO HARON [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

198 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN KAMPUNG DATO HARON A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

199 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN KLANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

200 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN KLANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

201 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SHAH ALAM [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

202 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SHAH ALAM A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

203 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

204 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

205 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN KAJANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

206 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN KAJANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

207 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN RASA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

208 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN RASA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

209 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN RAWANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%] =

210 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN RAWANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] = PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

211 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SERDANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

212 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SERDANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

213 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SERENDAH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

214 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN SERENDAH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

215 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN PETALING [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

216 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN PETALING A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

217 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN BATANG KALI [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

218 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN BATANG KALI A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

219 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN BANGI [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

220 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN BANGI A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

221 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN UKM [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

222 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN UKM A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

223 GUNATANAH PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN GOMBAK [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

224 RANKING PELAN LALUAN KTM KOMUTER STESEN HENTIAN GOMBAK A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

225 GUNATANAH PELAN LALUAN BAS KL - TG. MALIM STESEN HENTIAN KTM BATU CAVES [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

226 RANKING PELAN LALUAN BAS KL TG. MALIM STESEN HENTIAN KTM BATU CAVES A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

227 Analisa GIS Bagi Laluan Keretapi LRT (LIGHT RAIL TRANSIT)

228 LRT KELANA JAYA LINE

229

230 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN KELANA JAYA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

231 RANKING PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN KELANA JAYA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

232 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN BAHAGIA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

233 RANKING PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN BAHAGIA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

234 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN PARAMOUNT [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

235 RANKING PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN PARAMOUNT A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

236 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN ASIA JAYA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

237 RANKING PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN ASIA JAYA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

238 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN JAYA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

239 RANKING PELAN LALUAN LRT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN JAYA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

240 LRT AMPANG LINE

241

242 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT AMPANG LINE STESEN HENTIAN AMPANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

243 RANKING PELAN LALUAN LRT AMPANG LINE STESEN HENTIAN AMPANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

244 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT AMPANG LINE STESEN HENTIAN CEMPAKA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

245 RANKING PELAN LALUAN LRT AMPANG LINE STESEN HENTIAN CEMPAKA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

246 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT AMPANG LINE STESEN HENTIAN CAHAYA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

247 RANKING PELAN LALUAN LRT AMPANG LINE STESEN HENTIAN CAHAYA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

248 GUNATANAH PELAN LALUAN LRT AMPANG LINE STESEN HENTIAN UNIVERSITI [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

249 RANKING PELAN LALUAN LRT AMPANG LINE STESEN HENTIAN UNIVERSITI A Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

250 Analisa GIS Bagi Laluan Keretapi MRT (MASS RAPID TRANSIT)

251 MRT

252

253 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN BALAKONG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

254 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN BALAKONG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

255 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN BANDAR KAJANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

256 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN BANDAR KAJANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

257 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN BANDAR TUN HUSSEIN ONN [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

258 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN BANDAR TUN HUSSEIN ONN A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

259 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN KAJANG [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

260 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN KAJANG A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

261 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN KAMPUNG SUNGAI BULOH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

262 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN KAMPUNG SUNGAI BULOH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

263 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN ONE UTAMA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

264 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN ONE UTAMA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

265 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN RRI [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING A Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

266 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN RRI A Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

267 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN SAUJANA IMPIAN [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

268 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN SAUJANA IMPIAN A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

269 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

270 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

271 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN THE CURVE [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

272 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN THE CURVE A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

273 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN CUEPACS [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

274 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN CUEPACS A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

275 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN KOPERASI [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

276 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN KOPERASI A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

277 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN MESRA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

278 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN MESRA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

279 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNTEX [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

280 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNTEX A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

281 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNWAY [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

282 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNWAY A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

283 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN KOTA DAMANSARA [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

284 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN KOTA DAMANSARA A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

285 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN PJU 5 [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

286 PELAN LALUAN MRT RANKING STESEN HENTIAN PJU 5 A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

287 GUNATANAH PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN INDUSTRI SUNGAI BULOH [ TABURAN GUNA TANAH ] GUNATANAH BERCAMPUR LUAS (km 2 ) PERATUS (%) Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam JUMLAH km RANKING Perniagaan A Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (km 2 / 100% ) JUMLAH [A 300 X 100%]

288 RANKING PELAN LALUAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN INDUSTRI SUNGAI BULOH A 1 Perniagaan Perumahan Kemudahan Awam Jumlah (%) [A 300 X 100%] PERINGKAT / PERATUS 25% 50% 75% 100% 2 Jarak Laluan Pejalan Kaki B 3 Tempat Letak Kenderaan (TLK) Rekabentuk Bandar Selamat Jumlah (%) (B 300) X 100% A + B JUMLAH (A + B 200) X 100%

289 LAMPIRAN 4 Hirarki Kawasan Berpotensi TOD Bagi Laluan Bas

290 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR HIRARKI KAWASAN BERPOTENSI TOD BAGI LALUAN BAS LAMPIRAN 4 LALUAN BAS No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KL - BERANANG 1 STESEN HENTIAN KOLEJ MARA KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA KL - BERANANG STESEN HENTIAN HOSPITAL KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI JUBIN KL - BERANANG STESEN HENTIAN KOMPLEKS KOTA KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN HOSPITAL BARU KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN SIMPANG JLN RINCHING TENGAH KL - BERANANG STESEN HENTIAN SIMPANG TMN ASA JAYA KL - BERANANG STESEN HENTIAN TMN MEWAH, JLN SEMENYIH KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI HARDWARE RINCHING KL - BERANANG LALUAN BAS No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KL - SABAK 1 STESEN HENTIAN KLANG PARADE KL - SABAK STESEN HENTIAN PEKAN MERU KL - SABAK STESEN HENTIAN STARBUCK SETIA ALAM KL - SABAK STESEN HENTIAN BANGUNAN UMNO KAPAR KL - SABAK STESEN HENTIAN BAZAR RAKYAT KL - SABAK LALUAN BAS No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KLANG - SEPANG 1 STESEN HENTIAN SEKOLAH MEN. TEKNIK KLANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN JUSCO BUKIT TINGGI KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH TENGKU AMPUAN RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN CONVENT TENGKU KELANA KL - SEPANG STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN DUKU KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-JAMIYAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN TAMAN DATO HORMAT KL - SEPANG STESEN HENTIAN TELOK PANGLIMA GARANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN UTAMA KL - SEPANG LALUAN BAS No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KL TANJUNG MALIM 1 STESEN HENTIAN SMK TAMAN SELAYANG KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KOMPLEKS AMANIAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN RASA, HULU SELANGOR KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN RAWANG CENTRE KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN WARTA LAMA KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KTM BATU CAVES KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN TAMAN RIMBA TEMPLER KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN BATANG KALI KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SERENDAH KL TANJUNG MALIM

291 LAMPIRAN 5 Hirarki Kawasan Berpotensi TOD Bagi Laluan Keretapi

292 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR HIRARKI KAWASAN BERPOTENSI TOD BAGI LALUAN KERETAPI LAMPIRAN 5 MRT No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN KOTA DAMANSARA MRT STESEN HENTIAN TAMAN CUEPACS MRT STESEN HENTIAN BANDAR KAJANG MRT STESEN HENTIAN THE CURVE MRT STESEN HENTIAN ONE UTAMA MRT STESEN HENTIAN BALAKONG MRT STESEN HENTIAN BANDAR TUN HUSSEIN ONN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNWAY MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNTEX MRT STESEN HENTIAN SAUJANA IMPIAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN MESRA MRT STESEN HENTIAN KAMPUNG BARU SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN KAJANG MRT STESEN HENTIAN TAMAN KOPERASI MRT STESEN HENTIAN PJU 5 MRT STESEN HENTIAN RRI MRT STESEN HENTIAN TAMAN INDUSTRI SUNGAI BULOH MRT No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) KELANA JAYA LINE 1 STESEN HENTIAN TAMAN BAHAGIA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN PARAMOUNT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN UNIVERSITI KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN ASIA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN KELANA JAYA KELANA JAYA LINE AMPANG LINE 7 STESEN HENTIAN CAHAYA AMPANG LINE STESEN HENTIAN AMPANG AMPANG LINE STESEN HENTIAN CEMPAKA AMPANG LINE LRT EXTENSION 10 STESEN HENTIAN TAMAN MELATI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN ARA DAMANSARA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN PUTRA HEIGHT LRT EXTENSION STESEN HENTIAN WANGSA MAJU LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SUBANG JAYA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN GLENMARIE LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SRI RAMPAI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN USJ 21 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN USJ 7 LRT EXTENSION LRT KTM No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN SUBANG JAYA KTM STESEN HENTIAN PETALING KTM STESEN HENTIAN KLANG KTM STESEN HENTIAN SERDANG KTM STESEN HENTIAN SETIA JAYA KTM STESEN HENTIAN KAJANG KTM STESEN HENTIAN SHAH ALAM KTM STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH KTM STESEN HENTIAN SERI SETIA KTM STESEN HENTIAN KAMPUNG DATO HARON KTM STESEN HENTIAN BATANG KALI KTM STESEN HENTIAN RAWANG KTM STESEN HENTIAN UKM KTM STESEN HENTIAN BANGI KTM STESEN HENTIAN JALAN TEMPLER KTM STESEN HENTIAN GOMBAK KTM STESEN HENTIAN RASA KTM STESEN HENTIAN SERENDAH KTM

293 LAMPIRAN 6 Jadual Analisa Keseluruhan Kawasan TOD Di Negeri Selangor

294 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR JADUAL ANALISA KESELURUHAN KAWASAN TOD DI NEGERI SELANGOR LAMPIRAN 6 No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN KOTA DAMANSARA MRT STESEN HENTIAN SUBANG JAYA KTM STESEN HENTIAN TAMAN CUEPACS MRT STESEN HENTIAN BANDAR KAJANG MRT STESEN HENTIAN THE CURVE MRT STESEN HENTIAN PETALING KTM STESEN HENTIAN ONE UTAMA MRT STESEN HENTIAN TAMAN BAHAGIA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN BALAKONG MRT STESEN HENTIAN BANDAR TUN HUSSEIN ONN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNWAY MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNTEX MRT STESEN HENTIAN SAUJANA IMPIAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN MESRA MRT STESEN HENTIAN KAMPUNG BARU SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN KAJANG MRT STESEN HENTIAN KLANG KTM STESEN HENTIAN TAMAN KOPERASI MRT STESEN HENTIAN SERDANG KTM STESEN HENTIAN TAMAN MELATI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SETIA JAYA KTM STESEN HENTIAN CAHAYA AMPANG LINE STESEN HENTIAN KAJANG KTM STESEN HENTIAN PJU 5 MRT STESEN HENTIAN SMK TAMAN SELAYANG KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN RRI MRT STESEN HENTIAN ARA DAMANSARA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SEKOLAH MEN. TEKNIK KLANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN JUSCO BUKIT TINGGI KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH TENGKU AMPUAN RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN SHAH ALAM KTM STESEN HENTIAN TAMAN PARAMOUNT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN CONVENT TENGKU KELANA KL - SEPANG STESEN HENTIAN KOMPLEKS AMANIAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN DUKU KL - SEPANG STESEN HENTIAN UNIVERSITI KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN KOLEJ MARA KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA KL - BERANANG STESEN HENTIAN MASJID AL-JAMIYAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH KTM STESEN HENTIAN KLANG PARADE KL - SABAK STESEN HENTIAN TAMAN DATO HORMAT KL - SEPANG STESEN HENTIAN HOSPITAL KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI JUBIN KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERI SETIA KTM STESEN HENTIAN PUTRA HEIGHT LRT EXTENSION STESEN HENTIAN AMPANG AMPANG LINE STESEN HENTIAN KOMPLEKS KOTA KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAMPUNG DATO HARON KTM STESEN HENTIAN RASA, HULU SELANGOR KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN TELOK PANGLIMA GARANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN PEKAN MERU KL - SABAK STESEN HENTIAN RAWANG CENTRE KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN STARBUCK SETIA ALAM KL - SABAK STESEN HENTIAN CEMPAKA AMPANG LINE STESEN HENTIAN BANGUNAN UMNO KAPAR KL - SABAK STESEN HENTIAN BATANG KALI KTM STESEN HENTIAN RAWANG KTM STESEN HENTIAN UKM KTM STESEN HENTIAN BAZAR RAKYAT KL - SABAK STESEN HENTIAN ASIA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN WARTA LAMA KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN BANGI KTM STESEN HENTIAN JALAN TEMPLER KTM STESEN HENTIAN WANGSA MAJU LRT EXTENSION STESEN HENTIAN KTM BATU CAVES KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KELANA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN SUBANG JAYA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN GOMBAK KTM STESEN HENTIAN GLENMARIE LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SRI RAMPAI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN HOSPITAL BARU KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN RASA KTM STESEN HENTIAN TAMAN RIMBA TEMPLER KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SIMPANG JLN RINCHING TENGAH KL - BERANANG STESEN HENTIAN BATANG KALI KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN USJ 21 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SIMPANG TMN ASA JAYA KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERENDAH KTM STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN UTAMA KL - SEPANG STESEN HENTIAN USJ 7 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN TAMAN INDUSTRI SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN TMN MEWAH, JLN SEMENYIH KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERENDAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KEDAI HARDWARE RINCHING KL - BERANANG

295 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR JADUAL ANALISA KESELURUHAN KAWASAN TOD DI NEGERI SELANGOR LAMPIRAN 6 No Pusat-Pusat Berpotensi TOD Lokasi Lemah (%) Rendah (%) Sederhana (%) Tinggi (%) 1 STESEN HENTIAN KOTA DAMANSARA MRT STESEN HENTIAN SUBANG JAYA KTM STESEN HENTIAN TAMAN CUEPACS MRT STESEN HENTIAN BANDAR KAJANG MRT STESEN HENTIAN THE CURVE MRT STESEN HENTIAN PETALING KTM STESEN HENTIAN ONE UTAMA MRT STESEN HENTIAN TAMAN BAHAGIA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN TAMAN JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN BALAKONG MRT STESEN HENTIAN BANDAR TUN HUSSEIN ONN MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNWAY MRT STESEN HENTIAN TAMAN SUNTEX MRT STESEN HENTIAN SAUJANA IMPIAN MRT STESEN HENTIAN TAMAN MESRA MRT STESEN HENTIAN KAMPUNG BARU SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN KAJANG MRT STESEN HENTIAN KLANG KTM STESEN HENTIAN TAMAN KOPERASI MRT STESEN HENTIAN SERDANG KTM STESEN HENTIAN TAMAN MELATI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SETIA JAYA KTM STESEN HENTIAN CAHAYA AMPANG LINE STESEN HENTIAN KAJANG KTM STESEN HENTIAN PJU 5 MRT STESEN HENTIAN SMK TAMAN SELAYANG KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN RRI MRT STESEN HENTIAN ARA DAMANSARA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SEKOLAH MEN. TEKNIK KLANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN JUSCO BUKIT TINGGI KL - SEPANG STESEN HENTIAN SEKOLAH TENGKU AMPUAN RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN SHAH ALAM KTM STESEN HENTIAN TAMAN PARAMOUNT KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN CONVENT TENGKU KELANA KL - SEPANG STESEN HENTIAN KOMPLEKS AMANIAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN DUKU KL - SEPANG STESEN HENTIAN UNIVERSITI KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN KOLEJ MARA KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAJANG PRIMA KL - BERANANG STESEN HENTIAN MASJID AL-JAMIYAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN MASJID AL-RAHIMAH KL - SEPANG STESEN HENTIAN SUNGAI BULOH KTM STESEN HENTIAN KLANG PARADE KL - SABAK STESEN HENTIAN TAMAN DATO HORMAT KL - SEPANG STESEN HENTIAN HOSPITAL KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KEDAI JUBIN KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERI SETIA KTM STESEN HENTIAN PUTRA HEIGHT LRT EXTENSION STESEN HENTIAN AMPANG AMPANG LINE STESEN HENTIAN KOMPLEKS KOTA KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN KAMPUNG DATO HARON KTM STESEN HENTIAN RASA, HULU SELANGOR KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN TELOK PANGLIMA GARANG KL - SEPANG STESEN HENTIAN PEKAN MERU KL - SABAK STESEN HENTIAN RAWANG CENTRE KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN STARBUCK SETIA ALAM KL - SABAK STESEN HENTIAN CEMPAKA AMPANG LINE STESEN HENTIAN BANGUNAN UMNO KAPAR KL - SABAK STESEN HENTIAN BATANG KALI KTM STESEN HENTIAN RAWANG KTM STESEN HENTIAN UKM KTM STESEN HENTIAN BAZAR RAKYAT KL - SABAK STESEN HENTIAN ASIA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN WARTA LAMA KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN BANGI KTM STESEN HENTIAN JALAN TEMPLER KTM STESEN HENTIAN WANGSA MAJU LRT EXTENSION STESEN HENTIAN KTM BATU CAVES KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KELANA JAYA KELANA JAYA LINE STESEN HENTIAN SUBANG JAYA LRT EXTENSION STESEN HENTIAN GOMBAK KTM STESEN HENTIAN GLENMARIE LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SRI RAMPAI LRT EXTENSION STESEN HENTIAN HOSPITAL BARU KAJANG KL - BERANANG STESEN HENTIAN RASA KTM STESEN HENTIAN TAMAN RIMBA TEMPLER KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN SIMPANG JLN RINCHING TENGAH KL - BERANANG STESEN HENTIAN BATANG KALI KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN USJ 21 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN SIMPANG TMN ASA JAYA KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERENDAH KTM STESEN HENTIAN SIMPANGAN JALAN UTAMA KL - SEPANG STESEN HENTIAN USJ 7 LRT EXTENSION STESEN HENTIAN TAMAN INDUSTRI SUNGAI BULOH MRT STESEN HENTIAN TMN MEWAH, JLN SEMENYIH KL - BERANANG STESEN HENTIAN SERENDAH KL TANJUNG MALIM STESEN HENTIAN KEDAI HARDWARE RINCHING KL - BERANANG

296 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR JADUAL ANALISA KESELURUHAN KAWASAN TOD DI NEGERI SELANGOR LAMPIRAN 6 Tahap Peratus Kedudukan Hirarki Peratus Kedudukan Hirarki Bilangan Pusat Berpotensi TOD A TINGGI 50% dan ke atas 50% dan ke atas 19 buah stesen B SEDERHANA 10% hingga 49% 10% hingga 49% 21 buah stesen C RENDAH 10% dan ke bawah 9% dan ke bawah 49 buah stesen

297 LAMPIRAN 7 Tahap dan Ciri-Ciri Pembangunan Bagi Cadangan Kawasan Berpotensi TOD di Negeri Selangor

298 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR TAHAP DAN CIRI-CIRI PEMBANGUNAN BAGI CADANGAN KAWASAN BERPOTENSI TOD DI NEGERI SELANGOR LAMPIRAN 7 PERFORMANCE CRITERIA JUSTIFIKASI CIRI-CIRI PEMBANGUNAN 1. GUNATANAH Prinsip 1: Transit Penyokong Pembangunan Gunatanah dan Kediaman Berkepadatan Tinggi Mewujudkan persekitaran yang unik dengan menjadikan stesen transit sebagai pusat tumpuan kepada gerbang masyarakat dengan kewujudan kemeriahan pusat aktiviti gunatanah bercampur Menberikan peluang pekerjaan yang tinggi hasil dari pembangunan gunatanah seperti komersil, pejabat dan restoran, kediaman yang padat, pejabat kerajaan, pusat rekreasi dan kemudahan kebudayaan Memastikan ruang di atas jalan bergiat aktif dengan aktiviti berjalan kaki dan berbasikal supaya dapat meningkatkan jumlah penggunaan laluan pejalan kaki dan pengguna transit Merangkumi kepadatan penduduk yang tinggi di kawasan TOD seterusnya meningkatkan gaya hidup yang selesa dan berdaya huni Destinasi hiburan mengikut kepelbagaian budaya serta menyediakan kawasan yang sesuai bagi kemudahan dan perkhidmatan awam. Contoh bagi kawasan bukan transit sokongan termasuk kawasan tempat letak kenderaan yang bertutup atau di lot TLK-peruncitan sementara, perindustrian, dan premis kenderaan bermotor Mewujudkan perkhidmatan berkualiti tinggi secara komprehensif bagi kemudahsampaian perkhidmatan dan pengangkutan awam Gunatanah Tahap Cadangan Pembangunan Tahap Perbandingan Bagi Cadangan Pembangunan Tahap Perbandingan Bagi Cadangan Pembangunan A B C A B C A B C A B C 1.1 Perniagaan 50% Tahap TOD Selangor 40% 30% 50% KLCP % 35% 40% QUEENSLAND 25% 25% Peruncitan 20% 10% 10% 20% 10% 10% 20% 15% 10% Kediaman 20% 40% 50% 20% 40% 60% 30% 50% 60% Kemudahan Awam 10% 10% 10% 10% 10% 5% 10% 10% 5% Aktiviti a) Pejabat 100 Tahap TOD Selangor KLCP QUEENSLAND CALGARY b) Peruncitan c) Hiburan dan Kebudayaan d) Perumahan Berkepadatan Tinggi e) Kedai f) Perkhidmatan g) Laluan Pejalan Kaki h) Perniagaan i) Peluang Pekerjaan j) Perkhidmatan Masyarakat k) Kemudahan Awam l) Pembangunan Bercampur m) Intensiti Penggunaan Komuter Kepadatan Kediaman - Kepadatan Penduduk (unit/ekar) (1hek:2.47ek) Pusat Bandar Pusat Daerah Pusat Tempatan Perniagaan - Nisbah Plot Komersil Pusat Bandar Pusat Daerah Pusat Tempatan 1.3 Penentuan Zon Dalam lingkungan berjalan kaki atau berbasikal dari stesen Tahap TOD Selangor 130unit/ekar 100 unit/ekar 80 unit/ekar Tahap TOD Selangor 1:10 1:08 1:06 Tahap TOD Selangor Lingkungan dari stesen KLCP unit/ekar 60 unit/ekar 60 unit/ekar KLCP :10 1:08 1:04 KLCP 2020 Lingkungan dari stesen QUEENSLAND 121 unit/ekar 72 unit/ekar 56unit/ekar QUEENSLAND 1:05 1:03 1:02 QUEENSLAND Lingkungan dari stesen IRDA 60unit/ekar IRDA 1:07 1:05 1:04 Negeri Selangor (Petaling Jaya) 1:06 1:04 1:02 IRDA Lingkungan dari stesen Tahap Perbandingan Bagi Cadangan Pembangunan A B C A B C A B C A B C 1.4 Skala Pembangunan Berkepadatan Tinggi >1:10 Tahap TOD Selangor >1:10 KLCP :05 QUEENSLAND 1:4 Negeri Selangor Berkepadatan Sederhana 1:8 1:8 1:03 1:3 Berkepadatan Rendah 1:6 1:6 1:02 1:2 1.5 Jarak Pejalan Kaki Kaw Tumpuan Utama (200m) 2-3 min Tahap TOD Selangor 5min KLCP min QUEENSLAND 5min Negeri Selangor Lingkungan Berjalan Primer () 5min 10min 5min 10min Lingkungan Berjalan Sekunder 10min 15min 10min 15min 1.6 Kesinambungan (Continuity) 18 jam Perjalanan Aktiviti 18 jam Tahap TOD Selangor 17 jam 10 jam 18 jam QUEENSLAND 17 jam 10 jam Laluan pejalan kaki utama di hadapan bangunan 18 jam 17 jam 10 jam 18 jam 17 jam 10 jam

299 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR TAHAP DAN CIRI-CIRI PEMBANGUNAN BAGI CADANGAN KAWASAN BERPOTENSI TOD DI NEGERI SELANGOR LAMPIRAN 7 PERFORMANCE CRITERIA 2. KEMUDAHAN DAN PERKHIDMATAN AWAM Prinsip 2: Meningkatkan Pengurusan Kemudahan dan Perkhidmatan Awam Mewujudkan persekitaran yang mengutamakan aktiviti berjalan kaki, pengangkutan dan kemudahan awam bagi memberikan manfaat penduduk setempat Menyediakan perkhidmatan dan kemudahan yang diperlukan oleh masyarakat tempatan. Termasuk peningkatan kegunaan dan perkhidmatan, pelbagai jenis kediaman, pelbagai mod pengangkutan Di bangunkan sebagai persekitaran yang unik dan mempunyai kawasan tumpuan (nodes) Mewujudkan kawasan menunggu atau kawasan drop-off yang selesa dan menarik untuk melengkapkan kemudahan di stesen transit Menyediakan kawasan ruang awam atau tanah lapang bagi memberikan masyarakat kawasan titik perhimpunan yang selesa dan menarik untuk melengkapkan kemudahan di stesen transit JUSTIFIKASI CIRI-CIRI PEMBANGUNAN Kemudahan dan Perkhidmatan Awam Tahap Cadangan Pembangunan Perbandingan Tahap Bagi Cadangan Pembangunan A B C A B C A B C A B C 2.1 Kemudahan Awam Tahap TOD Selangor KLCP 2020 QUEENSLAND Negeri Selangor kemudahan awam ( Rekabentuk yang Flexible) 80% 90% 100% 70% 80% 90% 80% 90% 100% 80% 90% 100% Pengurusan Pejalan Kaki dan Berbasikal 100% 90% 80% 90% 80% 70% 90% 90% 90% 90% 90% 90% 2.2 Kawasan Tumpuan (Nodes) Tahap TOD Selangor KLCP 2020 QUEENSLAND Negeri Selangor Bangunan Penting (LRT Stesen) Sebagai Mercu Tanda 100% 90% 80% 90% 80% 80% 90% 80% 80% 100% 90% 80% 2.3 Ruang Awam (Public Realm) Tahap TOD Selangor KLCP 2020 QUEENSLAND Negeri Selangor Meningkatkan Mutu Ruang Awam 100% 90% 80% 100% 90% 80% 80% 80% 90% 80% 90% 100% Lanskap Lembut (Soft Landscape) 100% 90% 80% 100% 90% 80% 80% 80% 90% 80% 90% 100% Seni Awam (Public Arts) 100% 90% 80% 100% 90% 80% 80% 80% 90% 80% 90% 100% PERFORMANCE CRITERIA 3. BERBASIKAL DAN BERJALAN KAKI Prinsip 3: Meningkatkan Tahap dan Kualiti Aktiviti Berbasikal dan Berjalan Kaki Mewujudkan suasana persekitaran untuk berjalan dengan selamat dan menarik seterusnya dapat meningkatkan keberkesanan dalam penggunaan pengangkutan awam. Aktiviti pejalan kaki juga adalah faktor penyumbang kepada peningkatan peluang pembangunan ekonomi. Pejalan kaki adalah sesuai pada jarak yang pendek di antara destinasi iaitu dalam lingkungan 200 meter bermula dari stesen transit. Aktiviti berbasikal juga dapat meningkatkan keberkesanan kawasan perkhidmatan pengangkutan awam. Aktiviti berbasikal untuk perjalanan yang lebih jauh daripada pejalan kaki untuk mengakses pengangkutan awam. Menggalakkan aktiviti berbasikal di kawasan dalam lingkungan 400 meter hingga 800 meter jarak pejalan kaki. JUSTIFIKASI CIRI-CIRI PEMBANGUNAN Berbasikal dan Berjalan Kaki Tahap Cadangan Pembangunan Perbandingan Tahap Bagi Cadangan Pembangunan A B C A B C A B C A B C 3.1 Kualiti Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Panjang jalan antara 80 dan 200 meter. 200 m Tahap TOD Selangor n/a KLCP 2020 n/a n/a 200 m QUEENSLAND n/a CALGARY n/a n/a Laluan adalah berterusan dan bebas halangan 200 m n/a n/a n/a 200 m n/a n/a n/a Laluan adalah selamat 200 m n/a n/a n/a 200 m n/a n/a n/a Laluan mudah dilalui 200 m n/a n/a n/a 200 m n/a n/a n/a Laluan direka untuk iklim tempatan 200 m n/a n/a n/a 200 m n/a n/a n/a Laluan di antara blok ke blok bangunan 200 m n/a n/a n/a 200 m n/a n/a n/a Laluan pejalan kaki menjadi keutamaan 200 m n/a n/a n/a 200 m n/a n/a n/a 3.2 Jenis Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Tahap TOD Selangor KLCP 2020 QUEENSLAND CALGARY Laluan Pejalan Kaki Primer 200 m n/a n/a n/a 200 m 200 m 3.3 Tahap Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Tahap TOD Selangor KLCP 2020 QUEENSLAND Negeri Selangor Masa Berjalan (minit) 2-3 min 5 min 10 min n/a n/a n/a 2-3 min 5 min 10 min n/a n/a n/a Jarak ke Stesen/ Utama (meter) 200 m n/a n/a n/a 200 m n/a n/a n/a Saiz Purata Blok (hektar) 0.6ha 0.8ha 1ha n/a n/a n/a 0.6ha 0.8ha 1ha n/a n/a n/a

300 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR LAMPIRAN 7 TAHAP DAN CIRI-CIRI PEMBANGUNAN BAGI CADANGAN KAWASAN BERPOTENSI TOD DI NEGERI SELANGOR PERFORMANCE CRITERIA 4. TEMPAT LETAK KENDERAAN Prinsip 4: Memantapkan Keberkesanan Tempat Letak Kenderaan Konsep Park and Ride boleh dianggap untuk menampung jumlah tempat letak kenderaan semasa waktu puncak Menentukan lokasi dan reka bentuk empat letak kenderaan di kawasan TOD Menyediakan dan menguruskan tempat letak kenderaan di kawasan TOD untuk menyokong berjalan kaki, berbasikal dan akses pengangkutan awam. Meningkatkan tahap sistem perhubungan antara pelbagai mod pengangkutan awam. Menyediakan laluan pejalan kaki yang berterusan dan selamat serta menjadikannya sebagai mod yang paling utama. JUSTIFIKASI CIRI-CIRI PEMBANGUNAN Tempat Letak Kenderaan Tahap Cadangan Pembangunan Perbandingan Tahap Bagi Cadangan Pembangunan A B C A B C A B C A B C 4.1 Kualiti Laluan Berbasikal dan Pejalan Kaki Mengurangkan Piawaian TLK 200m Tahap TOD Selangor 200m < x < x n/a KLCP 2020 n/a n/a 200m QUEENSLAND 200m < x < x 200m CALGARY 200m < x < x Park and Ride 200m 200m < x < x n/a n/a n/a 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x Drop-off Zones 200m > 200m n/a n/a n/a 200m > 200m 200m > 200m PERFORMANCE CRITERIA 5. REKABENTUK BANDAR SELAMAT Pronsip 5: Mewujudkan Senibina Rekabentuk Pembangunan Selamat dan Berdaya Huni Elemen pembangunan bagi laluan pejalan kaki perlu direkabentuk dengan menyediakan kemudahan transit yang menggabungkan iklim dan perlindungan cuaca. Meningkatkan tahap keselamatan supaya terpelihara dan terjaga Mengekalkan keselesaan dan keselamatan terhadap pengguna pejalan kaki di kawasan stesen TOD. Mewujudkan elemen persekitaran hijau di kawasan tempat letak kenderaan dengan penyediaan laluan pejalan kaki berlanskap JUSTIFIKASI CIRI-CIRI PEMBANGUNAN Rekabentuk Bandar Selamat Tahap Cadangan Pembangunan Tahap Perbandingan Bagi Cadangan Pembangunan A B C A B C A B C A B C 5.1 Rekabentuk Tahap TOD Selangor KLCP 2020 QUEENSLAND CALGARY Rekabentuk Perlindungan dari Cuaca 200m 200m < x < x 200m 200m < x > x 200m 200m < x < x 200m 200m < x > x 5.2 Elemen Lanskap Aktif 200m Tahap TOD Selangor 200m < x < x 200m KLCP m < x < x 200m QUEENSLAND 200m < x < x 200m CALGARY 200m < x < x Selesa 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x 5.3 Keselamatan Tahap TOD Selangor KLCP 2020 QUEENSLAND CALGARY Pencahayaan 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x Laluan Yang Jelas 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x 200m 200m < x < x

301 LAPORAN TEKNIKAL KAJIAN PELAN KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN TRANSIT (TOD) DI NEGERI SELANGOR LAMPIRAN 7 TAHAP DAN CIRI-CIRI PEMBANGUNAN BAGI CADANGAN KAWASAN BERPOTENSI TOD DI NEGERI SELANGOR

302 LAMPIRAN 8 Pelan Induk Kawasan Berpotensi TOD di Negeri Selangor

303